Słownik gwary strzeleckiej

Słownik wyrazów gwarowych śląskich używanych na terenie Szymiszowa w drugiej połowie XX wieku (lata 1945/1980)

a

abo – albo

ajnfachowy – prosty

ajchle – żołędzie

ajerkoniak – likier na cukrze i żółtkach jajek

ajmer – wiadro

ajnlauf – zupa zagęszczona płynnym jajkiem z odrobiną mąki

ajntopf – potrawa jednodaniowa w postaci gęstej zupy jarzynowej

akyntasza – torba na dokumenty,akta

ancug – garnitur

aułspuf – tłumik

angejber – zarozumialec

antrej – przedpokój

apfal – odpod,resztki

apfelmus – mus jabłkowy,powidła

apfelsina – pomarańcza

ablejger – kawałek gałązki, odszczepka

ałsgus – zlew pod kranem

as – inaczej chwalipięta

ast – gałąź

aszynbecher- popielniczka

asić się – przechwalać się

aufregować – denerwować się

aże – aż ,, aże łon pojedzie,,

b

baba – ,,kobjyta,, żona

babeczka – żoneczka

babka – ciasto

babrać – brudzić się

babrołk – partacz, brudas

bachor – niegrzeczne dziecko, wydęty brzuch po jedzeniu lub piciu

bajs – kęs lub ugryzienie

bajsel – nieporządek

bajstlować – majsterkować

bajsnońć – ugryznąć

bajtel – chłopiec

bajtlik – dziecko

bajukać – chodzić na czworakach

bakoł – poli papierosy lub ciężko pracowa.

bal – piłka do gry

baloniołk – wóz konny na gumowych kołach

bałplac – działka budowlana

bamber – chłop, gospodarz

bamontny – zamroczony,oszołominy

bamoncić – mówić od rzeczy

bana – kolej, dworzec kolejowy

bania – dynia

baniołrz – kolejarz

bańtować – robić hałas

barzi – bardziej

bas – brzuch

basołk – brzuchacz

batki – spodenki, kąpielówki

bebechy – wnętrzności brzucha

beblać – opowiadać bez sensu

bebloły – ,,gołdoł

bebloły,, opowiadał głupoty

bebołk – straszydło ,, przidzie bebołk,, przyjdzie straszydło

beczkowanie – przy wzdęciu, praca wnętrzności

bela – wóz cysterna na wodę, lub gruba kobieta

belontać – mieszać ciecz

berać – opowiada- bajki

bery – bajki ,,bery łopowiadać,,bajki opowiadać

bestyjoł – żartobliwe określenie spryciarza,żartownisia, lub bestia

beszong – gśęsto zarośnięty nasyp lub wzgórek

betlyjka – szopka bożonarodzeniowa w kościele

bez – przez ,,to boło bez łonego,, to było przez niego

bezkuryjoł – psotni, łobuz

bezmajś – podobno, ponoć

bezrok – przyszły rok ,,na bezrok,, na przyszły rok

beztoż – dlatego, przez to

beztydziyń – w tygodniu ,w dzień powszedni

bifej – kredens kuchenny

bigel – wieszak biglować – prasować

bigelfalta – kanta na spodniach

biksa – puszka, konserwa

bimbać – lekceważyć sobie

binda – bandaż

binder – krawat

biołko – białko jaja kurzego

bistynhalter – biustonosz

bjylić – malować na biało ściany,, lub łona biyloła mu łoczy całe życie,, ona okłamywała go całe życie.

blacha – płyta pieca kuchennego węglowego

blajsztift – ołówek

blank – całkowicie,, łon boł blank zmazany ,,on był całkowicie brudny.

blaza – pęcherz moczowy lub dętka do piłki

bliknoć – szybko spojrzeć

blyndować – oślepiać kogoś światłem

blomba – plomba

blumkol – kalafior

blumwaza- wazon na kwiaty

błozny – żarty, kawały

boczyć się – gniewać się

bodnyć – dźgnąć,, krowa go bodła rogoma,,

bojtel bojtlik – worek, woreczek, torebka

boki – zasłony w oknie

bolołk – wrzód, czyrak

bołlka – belka

bombel – pompon przy czapce, żartobliwe przezwisko dla małego dziecka

bombelmyca – czapka z pomponem bonbon – cukierek

bomlować – być nieobecnym ,opuszczać pracę

bonclołk – garnek gliniany do kiszenia kapusty lub ogórków

borajstwa – pieszczotliwe określenie bezbronej istoty żywej

borg – pożyczka, kredyt ,, joł dostała na borg,, dostałam na kredyt borołczek,

borołk – biedactwo ,nieborak, nieboraczek

biksa – konserewa, metalowa puszka

bracik – brat

brałza – oranżada w proszku lub woda gazowana

brathering – śledź opiekany w occie

bratkartołfle – smażone ziemniaki

bratruła – piekarnik w piecu kuchennym

brecha- łom brelołk – okularnik

brele – okulary

briftasza – portfel na doukumenty i banknoty

briftrejger – listonosz

brog – usypany kopiec z ziemniakami na zimę przykryty gałęziamii ziemią

bronczy – burczy ,coś pod nosem lub motor

bronołtny – brązowy

brołtkastla – skrzynka na chleb

brołtzupa – zupa z chleba i wody ,,wodzionka,,

bruch – przepuchlina

bruczne – coś co łatwo się brudzi, białe ubranie, pościel i.t.p.

bruska – osełka brusić – ostrzyć

brymza – chamulec

brynołl – alkocholik

brynspyrytus – denaturat

brzidołk – brzydki niesympatyczny człowiek

brzynkło coś- odgłos czegoś, naprzykład rozbitego szkła

buczeć – zrzędzić ,gderać

buchta – kluski na parze

buda – bramka gol, kramy na odpuście,domek psa

budziołrz – kramikarz

buks – łobuz zuchwały młodzieniec

buksiołk – duży tani zegarek bez kamieni

bulić – rozwalać, płacić za coś

bulgot – odgłos wydawany przez indyka

bulgoczyć – niezrozumiale mówić,

buła – guz lub otyła niezgrabna osoba

byrknąć – odbicie po jedzeniu

byrna – żarówka

byrszta – szczotka

besztek – komplet noży, łyżek i widelców

bezuch – odwiedziny

buchnonć – ukraść lub uderzyć kogoś

c

cajtong – gazeta

cychonek – rysunek techniczny

cedzić – sikać

cera – córka

czeski – dziesięciogroszówka

chabić – gromadzić coś w nadmiarze, chomikować

chacharstwo – nieporządek lub łobuzowanie

chacharzyć – źle się prowadzić, być na złejdrodze

chachnąć sie – pomyli się, uderzyć się

chachor – łobuz

chadra – szmata

chałpa – mieszkanie, dom

cham – taki który nic by nie dał, skąpiec

chamić się – skąpić

chamstertasza – duża torba do której można dużo naładować

charlać – kaszleć

charkać – odkaszlać, odpluwać

charczeć – kaszleć

charpańcie – zarośla,chaszcze

chechlać – trzeć się,coś robisz za długo

chichrać się – śmiać się

chlastnońć – uderzyć

chlywik – pomieszczenie gospodarcze

chlapa – deszczowa pogoda lub maź śniegowa

chnet – wnet, wkrótce

chop – mąż,mężczyzna

chopsku – po chopsku ,,w stroju ludowym śląskim

chować się – wychowywać się,

chowcie się- trzymajcie się

chrobaty – szorstki

chrobaczywy – robaczywy

chrobołk – robak

chrymp – chrząstka

chuderlołk – chudzielec

chwołlba – chwalenie się

chycić – złapać

chapcie – stare zniszczone buty

chyt – podrywka kawalerska

ciaciany – ładny

ciaciać – głaskać

ciampać – kucać

ciaplyta – słotna pogoda,topniejący śnieg

ciarach – brudas , flejtuch

cielik – określenie kogoś kto nie potrafi nic,oferma, lub cielę krowy

cielołtka – gromdka dzeci

ciepnońć – rzucić

ciga – koza

cigel – mała koza

cingowy – cynkowy

ciplik – malutki kurczaczek

ciomperlik – wróbelek

ciołplać – chlapać się

ciołrać się – tarzać się po podłodze, trzeć się

ciupać – rąbać drzewo

ciupnońć – kucnąć, zamienić się

cknić – tęsknić

cnić – tęsknić cni mu sie – nudzi mu się

coby – żeby,aby

colsztołk – miara drewniana stolarska

cudzy – obcy

cufal – przypadek

cug – przeciąg

curik – z powrotem

cwerg – liliput, krasnoludek

cwibak – sucharki

cwist – nitka do cerowania

cyckać – ssać

cycynhalter – biustonosz

cija – instumeny do grania (cytra) lub akordeon

cylnońć – trafić

cylować – mierzyć

czampnąć – kucnąć

czamu – dlaczego

czejśnie – czereśnie

czołpka – czapka

czorny – brudny , czarny

ć

ćma – ciemno

ćmawy – ciemny kolor

ćmi się – robi się zmierzch

ćmołk – zmierzch lub ciemniak

ćwikla – burak cukrowy

ćwiyrkolić – ćwierkać

d

dachdeker – dekarz

dakel – jamnik

dałerwela – trwała ondulacja

damast – adamaszek

deka – koc lub sufit

dekel – pkrywka

dichtong – uszczelka

dinks – nieokreślona rzecz

dziołseckidelikatne negatywne określenie czegoś lub kogoś

dociepnonć – dorzucić

doczkej – zaczekaj

dołza – konserwa

dombek – chryzantema

dopołlić – dopiec komuś

dostołć sie – dojrzeć

dożryć – dogryźć komuś

drabiniołk – wóz drabiniasty

drajfus – trójnóg szewski

drapko – szybko

dryn – w środku

drzistnońć – wywrócić się, puścić bąka

drzymać – zdrzemnąć się

dublołk – ciepła kurtka

duldać – pić

dugnąć – boksnąć dać sturchańca

dupek -walet w kartach, lub ktoś niepoważany

dupny – wielki

durś – przez lub wciąż ,ciągle

dwor – podwórko

dychać – oddychać

dychnońć – odpocząć sobie

dycki – zawsze

dyć – przecież

dylowka – podłoga

dynamowy – damskie resory

dyrgotać – trząść się

dzieciontko – wigilia i podarunek pod choinkę

dioboł – diabeł

dziołcha – dziewczyna

dziołszysko – dziewucha

dzisiej – dzisiaj

dziubek – pocałunek , buzia

dziubnońć – ukłuć

dziwać sie – przyglądać się

dziywka – nastolatka, podlotek

dźwiyrze – drzwi

e

egal – obojętne

eka – róg

elekstryka – prąd

eli – czy, albo

elwer – rzut karny, albo taki co niepracuje

erbnońć – odziedziczyć spadek

erda – uziemienie

f

fachlować – czyścić zboże

fefermynca – mięta

faflać – opowiadać głupotę f

aflołk – gaduła

fajer – święto

fajfka – fajka

fajla – pilnik

fajlować – obrabianie materiału pilnikiem

fajnie – ładnie

fajerować – świętować

fajtnońć – przewrócić się lub pomylić się

falta – fałda

familijoł – rodzina

familołk – dom wielorodzinny

fana – chorągiew albo być pjanym lub smierdzieć alkocholem

fanzołla – fasola

fanga – dostać ,,fanga,, cios

fara – dom proboszcza, plebania

farfocle – zawiesina ,zanieczystości,strzępy

fara – plebania

farołrz – ksiądz ,proboszcz,pleban

faron – inaczej żartobliwe określenie pierona

farona – ,,pierona,, lekkie przekleństwo

faronić – przeklinać

faroński – pieroński

faska – beczułka f

asnońć – złapać f

asan – bażant

fecht – chodzenie po prośbie ,żebranina

fedra – sprężyna

fedrować – wydobywać węgiel

fertik – gotowe

fest -mocno

feszter – leśniczy

fet – tłuszcz

ficować – cerować

fifrać – brudzić

fifrołk – brudas

filcołki – buty filcowe

filip – zrozumienie czegoś, mieć filipa

filować – patrzeć

fimel – głupota w głowie

fiśla – góra nad chlewikiem przeznaczona na siano f

lajszmaszynka – maszynka do mielenia mięsa

flek – plama flider – kwiat bzu

flołster – plaster

fojyrka – ognisko

foncka – lamka

forant – zapas

forbaj – przeszło

forchang -kotara

fort – iść gdzieś

fraj – wolny

frechowny – bezczelny

frela – dziewczyna

frop – korek lub małe dziecko

fuczeć – sapać, dyszeć

fukać się – przekamarzać się, drażnić się

fuknońć – zbesztać

fulać – zmyślać

furgać -fruwać

fort – odejść

fusbal – piłka nożna

futer – karma

futrować – karmić

fuzekle – skarpetki

fuslapa – onuca

fejderbal – przyjęcie po zakończeniu skubania pierza

fejderkastla – piórnik drewniany

fynsterbret – parapet

g

gabla – widelec lub część procy

gadzina -zwierzęta domowe

galant – kawaler,zalotnik

galert – galaretka z nóżek

galołty – spodnie

ganc – całkiem

gańś – gęś

gańba- wstyd

gansi pympek – polna stokrotka

garce – garnki

gardiny -firany

gardinsztanga – karnisz

gardinki – firanki

garło – gardło

gdowiec,gdowa – wdowiec,wdowa

geltag – wypłata

gelttasza – portmonetka

gelynder – poręcz

gerglas – rurka fermentacyjna

gerowanie – fermentowanie

geszynk – podarunek

gibać się – spieszy- się,wyginać się

gibel – szczytowa ściana domu

gibko – prędko

gichnońć – oblać kogoś wodą ,uderzyć kogoś

gile – smarki

gielnik – kromka chleba

gips deka – sufit

gyry – nogi

giskana – polewaczka

gizd – łobuz

glaca – łysina

glanc – połysk

glancować – polerować

glicze – smarki, wydzielina z nosa

gliczołk – ktoś osmarkan

gliniołk – glinianka

glizda – dżdżownica

gloka – dzwon

glut – żar

glejta – emalia z garnka

gniady – śniady

gniołka – odmiana gruszek które są najlepsze gdy zmiękną

gnołtek – pieniek do rąbania drewna

gnyp – gnyk, kark, przezwisk,,ty stary gnypie,, ty stre karczycho g

ołdać – mówić

gołdka – mowa

godny – głodny

Gody – okres świąt Bożego Narodzenia

gojik – zielone drzewko wielkanocne ustrojone klorowymi wstążkami

gon – nagonka na polowaniu

gonek – wąskie przejście

gonić sie – parzenie się naprzykład królików ,zabawa w gonitwę

gora – strych lub mieszkanie na strychu

gorczek – garnuszek

gorki – gorący

gorol – osobnik spoza śląska

gorszyć się – gniewać się

gorść – dłoń,, tyle co w gorści,, tyle co w dłoni

gorzoła – wódka

gościna – przyjęcie, uczta lub odwiedziny

gowiedź – zwierząta domowe

gracać się – guzdrać się

grace – niezdarne ręce

graczka – zabawka

grajfka – talent, zręczność

grajfny – ładny, zręczny

gramotny – zaradny ,,nie gramotny – niezaradny,,

gramulaty – zawalaty, niezdarny

gront – dno stawu lub osad z kawy

gronta – fundamenty

gruba – kopalnia

grubiołrz – górnik

gruft – grobowiec

gryfny – ładny,przystojny

gugoły – niedojrzałe owoce

gulik – kratka ściekowa

gumiknypel – pałka gumowa

gumiołki – gumowce

gupielołk – głupek

gurglować – płukać gardło

gurt – pasek

gutalin – pasta do butów

guzdrołk – osoba powolna

gyburstak – urodziny

gymby – usta,buzia

gymza – osoba chodząca wkoło bez celu

genał – dokładnie

gyry – nogi

geyszeft – interes,sklep

gyszefciołrz – osoba prowadząca interesy

gysztel – konstrukcja, rama

gzuć – zasuwać szybko,prędko jechać lub biec

h

habcie – brudne stare buty

habit – ubranie stary płaszcz

haderlołk – szmaciarz,osoba skupująca stare szmaty butelki i skórki królicze

hadra – ścierka ,szmata

haja -awantur, kłótnia

hajać – pogłaskać

hajcować – palić wpiecu

hajcong – centralne ogrzewanie

hajer – górnik

hajołk – osoba wszczynająca bójki

haka – kopaczka do kopania ziemniaków

halastra – grupa osób robiąca zamieszanie,niesforne dzieci

halba – pół litra wódki

halbki – półbuty

hampelman – pajac

handlager – pomocnik murarza

hantuch – ręcznik

Hanys – określenie ślązaka

harboły – ciężkie buty

herest – areszt,więzienie

hasiołk – wysypisko popiołu

haszpel – stary grat

hawerfloki – płatki owsianne

hajziel – ubikacja

hebel – strug

heklować – robić na szydełkach

heknadla – szydełko

heksa – czarownica, określenie złośliwej kobiety

heksenszus – rwa kulszowa

herc – kier farba w kartach

hercowa – duża łopata

herszlag – zawał serca

herny – dumny,pyszniący się

hiby – bicie ,razy

hica – skwar, gorąca dzień

hicwele – fale ciepła

hnet – wnet

hołczyk – haczyk,pogrzebacz

hoker – taboret

holcbajn – drewniana proteza nogi

holcplac – plac składowy drewna

hołda – hałda

huncfot – urwis, łobuz

hut – kapelusz

i

ibrich – coś co pozostało

igiel – jeż, fryzura na jeża

inakszy – inny inkszy,

inszy – inny,odmienny

ino – tylko

interesantny – interesujący

izba – pokój izdepka – pokoik

j

ja – tak j

agodki – porzeczki

jakla,jakielka – rozpinany swetr,kaftanik

jakosik – jakoś

jancykryst – antychryst

japa – gęba

jedbowny – jedbawny

jednako – jednakowo tak samo

jegła – igła

jejich – ich, od nich

jeli – czy,, jeli ja abo ni,, czy tak czy nie

jeno – tylko

jeronie – jeronie pieronie – okazanie zdenerwowania, przekleństwo

jerucha- jerucha- pierucha – okazanie zdenerwowania,przekleństwo

jezdyrkusie – okazanie zderwowania jodło

jołdło – jedzenie, potrawa

juzajś – znowu

k

kabza – kieszeń

kachla – kafel

kachlołk – piec kaflowy

kadubek – budka dla ptaków

kafej – kawa

kaj – gdzie

kaja – czapka

kajniekaj – gdzieniegdzie

kajsik – gdzieś

kajsterka – woreczek

kajś – gdzieś

kajzerka – mała bułka z nacięciem na środku

kalfas – skrzynia drewniana do mieszania zaprawy murarskiej

kalny – mętny

kalymba – przezwisko kobiety wysokiego wzrostu lub krowa

kamela – wielbłąd , przezwisko wyrośniętej panny

kamelki – rumianek

kamerlik -małe pomieszczenie

komorka – małe pomieszczednie gospodarcze

kamracić się – przyjaźnić się

kana – bańka namleko

kandy – gdzie, którędy,dokąd

kapa – czubek buta, narzuta na łóżko

kapelonek – wikary

kapka – trochę,odrobinka

kapołka – serwatka lub nasienie męskie

kapnońć sie – spostrzec się, zrozumieć

kapuca – kaptur

kara – taczka

karysołl – karuzela

karbitka – lampka karbitowa

karbinadla – kotlet mielony ,klops

kablować – donosić na kogoś

karlus – chłopak,kawaler

kaltny – mętny

kartofelmel – mąka ziemniaczana

kartofelsalat – sałatka ziemniaczana

karytka – pogotowie ratunkowe

kastrołlik – głęboki rondelek

katejmus – katechizm książka, lub nauka religii

kej – kiedy

kedy – kiedy

kyndros – knur

keta – łańcuch

kibel – wiadro lub ubikacja

kichol- pogardliwie określenie nosa

kidać – kapać

kieby – żeby

kiery – który

krze – krzaki

kilać – łaskotać

kipa – niedopałek

kipnońć – przewrócić się, umrzeć

kista – skrzynia

kiszka – zsiadłe mleko

kitka – udko od kurczaka

klachula – plotkara

klachy – plotki

klamor – grat

klapiołk – osoba z odstającymi uszami

klapaczka – packa na muchy

klipa – zawalaty,niedołęga

klitnońć – dociąć komuś słownie,,dosrać,,

klołta – gówno,, wlołz do klołty,, wlazł do gówna

kloper – trzepaczka

klopersztanga – trzepak

kludzić kogoś – prowadzić kogoś

klumpy – grudki w grysiku

klupać -stukać,pukać, trzepać

klupni sie – stukni się

klynknońć – przyklęknąć

klyszcze – obcęgi

kloska – kluza

kłoska – kłos zboża

knap – minimalnie, prawie niewystarczająco,o trochę

knebel – gruby kij, lub żartobliwe określenie kolegi,,tyn knebl,,

knefel – guzik lub żartobliwe określenie kogoś małego

knołla – bulwa albo guz na głowie, lub mandat za złe parkowanie

knołtel – węzeł

kołbel – kostka do gry w kości lub żartobliwe określenie kogoś

kabzołk – obszerna kurtka z dużymi kieszeniami

kocik – pieszczotliwe określenie narzeczonej

kofer – walizka

kokot – kogut

kokocik – kran na wodę

kokotek – mały kogucik

kole – obok, przy ,,łon stoł kole hasiołka,,on stał obok śmietnika

kolyba – wózek żelazny kolejki wąskotorowej do przewozu kamienia

kolybka – kołyska

kolybać – kołysać

kołkastla – skrzynka pod piecem na węgiel

koło – rower

kołołcz – ciasto wesele na blasze,,z makiem,ze syrym abo z posybkom,, z makiem, z serem albo z kruszonką

kołołczek – bułka drożdzowa

komornik – lokator

konda – osoba lubiąca się zabawić,wesołek podrywający dziewczyny

kondować- bawić się,hulać

konsek – kawałek

kopalniołk – cukierek , czarny o smaku anyżkowym

kopcić – palić fajkę,papierosy lub dymić

kopidoł- grabarz

kopla – szeroki pas skórzanny lub łąka na wzgórku za domem.

kopruch – komar

kopyrtnoł – przewrócił się, zmarł

korona – wieniec dorzynkowy,lub wianuszek panny młodej

korzynie – przyprawa pieprzowa

kosołk – sierp

kośkać – klaskać przy wyliczynce dla małego dziecka,,kosiu kosiu kosiany pojedziymy do mamy,łod mamy do papy bo tam Ponbog bogaty,,

kotka – kłódka

koziołek – ustawione snopki słomy na polu

kraciaty – w kratkę

kracpuc – tynk drapany lub zadrapania na twarzy

kragel- kołnierz

kraglik – kołnierzyk

krałza – słoik

krepel – pączek

kripel – kaleka

krojcołk – mieszaniec

kroliczołk – klataka na króliki

kromflek – obcas

kronżać – szatkować kapusta

kroszonka – pisanka, wielkanocne jajko

krupniołk – kaszanka

kryka – kij do podpierania,kula dla inwalidy lub żartobliwie noga

kryki – kule dla inwalidy,nogi, lub gryzmoły

kryklać – malować gryzmoły,pisać niewyraźnie

kramf – skurczy

krze – krzaki

krzidło – skrzydło

krzipki – skrzypce

krzinka – skrzynka

ksiynzołszek – ksiądz

kucać – kaszleć

kuczer – woźnica

kufka – kubek z uchem,kufel

kukać – zaglądać

kukołwka – kukułka

kulać – obtaczać,taczać się

kulki- bąbki choinkowe

kulołk – okrągły kawałek drzewa

kupowaty – kopiaty nadmiernie napełniony

kurbla – korba

kurzołk – palacz

kurzontka – małe kurki

kusik – całus

kust – wikt, pieniądze na utrzymanie

kwiołtkowany – materiał w kwiatki

kwanty – ubrania

kyndrus – knur

l

laclik – śliniaczek

lać – pantofel

lajbik – pasek na pończochy

lajyra – głośna muzyka,katarynka

lajsta – listwa

lajstnońć cojś- na coś sobie pozwolić,coś osiągnąć

lak – cerata na stół, lub farba olejna

laksa – rycynus

lakszuły – lakierki

lałba – altanka w ogródku, lub przybudówka do drzwi wejściowych

laufka – oczko w pończosze

landałer – dawny powóz konny, kryta kareta

larmować – hałasować

larwa – szkarada przezwisko nielubianej kobiety

latojś – w tym roku

leber – przezwisko fajtłapy obiboka

leberwuszt – wątrobianka

lecy – lżej

legitka – legitymacja

lejty – lanie

lekszy – lżejszy

leluja – lilia

lelyń – jeleń

lewitka – kobieta spotykająca się z różnymi męższczyznami

lichnońć – marnieć

lilowy – kolor lila

linksztanga – kierownica roweru

lipsta – narzeczona

liszki- grzyby kurki

lukaty – osobnik z kręconymi włosami

lompy – stare ubrania

lołtać – biegać

lołtanina – bieganina

lojfer – chodnik dywanowy

luft – powietrze

lufka – rurka szklanna do palenia papierosów

luftbiksa – wiatrówka

luftnońć sie – nietrafić w coś

luftować – wietrzyć

luftplompa – pompka do roweru

lulać – sikanie małego dziecka lub kołysanie do snu niemowlaka

lulołk – określebnie siusiak dziecka

lygać – kłaść się

lyjtkolba – lutownica

lynga – długa bułka

ł

łach – obdarciuch, stary ciuch

łapnońć- złapać

łeboń – określenie podrostka małego chłopaka

łechciwy – osobnik mający

łechtać – łaskotać

łobciepać – obrzucić

łobdrzistany – obsrany,ubrudzony

łobejrzeć – zobaczyć

łobiejsić sie – powiesić sie

łobielić – pomalować coś farbą

łobkidać sie – pochlapać się

łobleczenie – pościel lub ubranie

łoboczyć się – ubierać się

łobmamlać – poślinić

łobmamlany – obśliniony

łobstołć- zrobić dobre wrażenie, zdać naprzykład egzamin

łociepać – obrzucić

łocyganić- okłamać

łocucić – opamiętaćz omdlenia, ocknąć się

łochachmycić – oszukać

łobuć – ubrać naprzykład buty

łodciongnyć – odliczyć ,odjąć

łofifrać sie – obrudzi się

łogacić – ocieplić zabespieczyć przed zimnem

łojciec,łojcowie – ojciec ,rodzice

łoklupać – opukać,otrzepać

łomamlany – pośliniony

łokropicznie – okropnie,niesamowicie

łonaczyć – określenie jakiejś czynności w wielu znaczeniach

łopieprz – skrzyczenie kogoś

łopamientać – ocucić

łopapraniec – brudas

łopowołżyć sie – odważyć się

łoproł sie – zapił się

łopuchlik – określenie kogoś opuchniętego lub grubego po twarzy

łopuścić sie – zaniedbać coś,zakiełkowanie rośliny

łopsztalować -zamówić coś

łorołz – naraz,nagle

łosprawiać – opowiadać

łostawić – zostawić

łostuda – nuda ,,studzi mu sie,, nudzi się

łoszkloł – oszklił lub zamydlił mu oczy,,łoszkloł mu łoczy,,

łoszkubek – ktoś źle ostrzyżony, określenie bezczelnego podrostka

łoszkubać – oskubać ,,łoszkubać gynsi,, oskubać gęsi

łoszydzić – okłamać

łoślimtany – zapłakany

łoświycić – zapalić światło

łozewrzyć – otworzyć

łozwyrtać – sprać kogoś

łożarty – pijany, pijak

łożrać sie – upić się

łyknońć – połknąć

m

macać sie – guzdrać się

macha – wyraz twarzy,mina

machlołrz – oszust

machlować – mieszać naprzykład karty

magiwyrfel – kostka magi

majtnońć sie – nietrafić w cel

majzel – przecinak

makowki – śląska potrawa na wigilię z mleka,maku,bakali i bułek

makowy -grube rękawice z jednym palcem

makrony – pierniki z odpustu

mamicycek – synalek,

mamisynek mamlaty – niezdarny mamlołk – płaczek,beksa

mandle – migdały manewry – awantura gniewanie się

mantel – płaszcz

mani – mniej

mańszy – mniejszy

mara – nocny duch ,zmora

maras – błoto,brud

marajsić sie – brudzić się

marcha – obraźliwe słowa na nielubianą dziewczynę,lub duch nocny mara

masara – duża mucha końska

masny – tłusty,naprzykład tłusty obiad,,masny mitag,,

masołsz – rzeźnik lub sklep rzeźniczy

maszkecić – zajadać smakołyki

maszkety – smakołyki

maszketny – wybredny

mazać – smarować ,biegnąć gdzieś

mazać sie – brudzić się

maznońć – szczelenie w twarz

mazołk – beksa lub obraźliwe określenie twarzy

maźlaty – oślizły

mechcić – szczępić naprzykład swetr szczępi się

melka – zupa mleczna

merta – mirt

mejtermas – miara krawiecka

miano – nazwisko, imię

miarkować – skapnąć się,mieć umiar, zważać pamiętać

miech – worek

mierzić – zawadzać,przeszkadzać lub nudzić się

miesionczek – księżyc

mietlołrz – ktoś kto robi miotły

mietła – miotła

miglanc – spryciarz, ktoś kto wywija się od obowiązków

miszong – mieszanka naprzykład zaprawa murarska

miteser – wągry na twarzy i nosie

mlyczołk – smarkacz, lub mleczny ząb

moc- duża

modoł pani – panna młoda

modry – kolor niebieski

moik – drzewko wielkanocne przystrojone wstążkami

mołsz- masz,

moja – określenie dla żony przez męża

moj – określenie męża przez żonę

monter – zdrowy ,trzeźwy,rzeźki

moplik – motorower

mora – zmora

morzyć- bóle w brzuchu przed biegunką, zagładzać

mostrich – musztarda

mota – ćma

motyka – przezwisko kobiety która zalazła za skórę innej osobie

mroczy sie – zachmurza się

mrowiec – mrówka

mulołrz – murarz muskle – muskuły

muster – wzór

muzyka – określenie zabawy tanecznej

mycka – czapka

myśleć sie – być zarozumiałym

n

na – masz, weź

nabakoł sie – napracował się, napalił się papierosów

nabity – pijanny

nabitoł- kobieta która zaszła w ciążę

nabruszony – naostrzony

nacedzić- nasikać lub komuś spuścić lanie w bójce

nachtisz – stolik nocny

nachtop – nocnik

nachytoł – oberwał lanie,nałapał

nacyloać – namierzyć

nadciepnoł – nadrzucił

nafukać – nakrzyczeć,

fukać – sprzeczać,przekamarzać

najmnońć sie – nająć się

najduch – znajda

naprać sie – upić się

naprany – pijany

najduch – znajda, niegrzeczne dziecko

nańcie – macie weźcie

naplongnońć sie – namnożyć się

napołlić sie – podniecić się,napalić się

naprany – pijany

naprzyć sie – uprzeć się na coś

narołzki – nagle,naraz

narychtować – przygotować

naskwołl – naumyślnie

nawspołminać – rozpamiętywać

nasprzikszoł sie – stał się nieznośny

nasuć – nasypać lub komuś sprawić lanie

naszpicować- naostrzyć

naszpiclować – naciąć kawałki papieru

nasztalować – ustawić

natargać – nazrywać naprzykład jabłek lub nadrzeć kawałki papieru

natkać – nawtykać komuś lub nawkładać czegoś do pjemnika,torby

natron – soda oczyszczona

nazdać – nawymyślać komuś

nazołt – z powrotem do tyłu,

nażgany – pijany

nec – siadkana zakupy lub sieć

nelki – goździki kwiaty lub przyprawa kuchenna

nerwowy – zdenerwowany

nieboga – osoba zmarła

niedowrzyć – niedomknąć

niekiery – niektóry

niewiasta – synowa

nierobiś – leń ,nierób

nierołd – niezadowolony

nierichtich – niedobrze , nieodpowiedni

nieskory – spóźniony , niechętny

nieskoro – późno

nieskorzyj- później

nieuczynliwy nieuczynny

nieusuchliwy – nieposłuszny

nikaj – nigdzie

niezdarzony – nieudany

nołgły – nagły,porywczy, narwany, gwałtowny, w gorącej wodzie kąpany

nudle – makaron nudelkula – wałekdociasta

nudelzupa -rosół z makaronem

nupel – smoczek

nyjger – murzyn

nynać – zasypiać,spać

nynej- śpij

o

obciepać – obrzucić

obdrzistany – obrudzony

ober – starszy kelner

oberiba – kalarepa

oblatki – opłatki wigilijne

obleczynie – ,,łobleczynie,, ubranie się

oblyźć – naprzykład gdy stara farba odejdzie z podłogi,,oblazła,,

obuć sie – włożyć buty

ocukać – wlać komuś w bójce

ochlapus – pijak

ojla – sowa lub przezwisko dla złośliwej dziewczyny

okompać – wykąpać ołbajny – krzywe nogi

ołma ,babcia

ołmiczka – babuleńka

omszlag – kompres,okład

ongyfer -mniejwięcej

ołpa – dziadek

opadowka – deszczówka

opamiyntać – ocucić lub ochłonąć

opatrować – pielengnować, zajmować się,

opiekować się

oplerek – parówka

organki – harmonijka ustna

oryngle -kolczyki

ornong -porządek

orołz – nagle

osmyndzić – okopcić

osprawiać – opowiadać

ostranżyny- jeżyny

ostrużyny- obierki

oszydzić -okłamać

ozwyrtać – pobić kogoś

ożarciuch – pijak

ożyrołk – jedzący w nadmiarze

p

pachoł – pozytywne , żartobliwe określenie wyrostka

padać – powiedzieć

padoł -powiedział lub padał naprzykład śnieg

padnońć,pdnyć – upaść

paje – baki

pakyt – paczka

pamiyntliwy – zapamiętyły

pampoń – bogaty gospodarz,chłop

pana – uszkodzenie samochodu, lub przebita dętka

paniynka – Matka Boska

panołczek – ktoś kto ubrany był po pańsku lub tak się zackowywał

papagaj – papuga

papniołk – gwóźdź do przybijania papy

papierzany – przedmiot wykonyny z papieru

paplaty – pucowaty po twarzy lub ktoś gadatliwy

paple – policzki

paplołk – określenie twarzy, kogoś kto za dużo mówi lub skarży

paprać się – brudzić się

papyndekel – tektura

parfin – perfum

paryzołl- parasol

parza – pacha

paskudnik – ktoś kto narobił przykrości lub nabrudził,,napaskudził,,

patelka – patelnia

paternoster – dostać za coś opieprz ,,dostać paternoster,,

patron – żartobliwe określenie kogoś kto coś nieoczekiwanego zrobił lub powiedział

patrony – nabój

pecynek – bochenek chleba pedzieć -powiedzieć

pelcmantel – futro pendala,

pyndala – pedał roweru

pendziałek ,pyndziałek – poniedziałek

petrolyjoł – nafta

petronelka – lampa naftowa lub kwiat doniczkowy

pic – blaga

picować – nabierać kogoś,mówić nieprawdę,wymyślać

piechty szoł – szedł napiechotę

piekarołk – dawniej wolnostojący domek z piecem do pieczenia chleba

pierdoła – określenie kogoś kto zawalił jakąś sprawę

pieron – określenie występujące tylko na śląsku rodzaj przekleństwa oznacza osobę lub rzecz, podobnie jak słowo diabeł ,lucyper

pieronić – przeklinać

pieronie – przekleństwo

pierucha – przekeństwo

pierona jasnego – przekleństwo

piernika – lekkie przekleństwo a właściwie wyraz towarzyszący mający na celu podkreślenie zaskoczenia lub trudności pjerzinym – okropnie niesamowicie naprzykład ,,pierzinym drapko,,okropnie niesamowicie szybko

pierziński – okropny

pieszczonek – pierżcionek

pilynta – pisklęta małe gąski

pinkolić – grać w monety

piorko – stalówka

piska – kreska

piskać – piszczeć

pismo – list

pisołk – przyrząd do pisania

pisior – narząd męski ,penis

pistołla – pistolet

pitnąć – zwiać

pita – wulgarne określenie kobiety,narząd żeński

pitolić – opowiadać głupoty ,lub krajać nierówno

pitowka – rodzaj czapki

plac – podwórko miejsce zabaw

placpatrony – kapiszony

plała – plandeka

plaskaty- płaski

plata – płyta

plecionka – chałka

plompa – pompa ręczna do wody na ulicy

plompować – pompować

pluta – słota

płaczek – beksa

płaczka – łza lub dziewczyna która ciągle narzeka

płat – czynsz zamieszkanie

pochytać – prowizoryczne szycie krawca lub połapać się w czymś

pociepnońć – porzucić

paciorek – korale lub modlitwa poranna lub wieczorna

pocukrować – posłodzić

pocyckać -ssać

podarymnie – nadaremnie

podpajść – podpadnąć

podciep – podrzutek ,przezwisko kogoś kto nam coś zrobił

podrzyźniać – naśladować kogoś,

przedrzeźniać

podwiela – dopuki ,,podwiela masz czas,, dopuki masz czas

pozimki – truskawki ogrodowe,,pozimki z lasa,,poziomki

podziwać sie – popatrzeć,

przypatrzeć się czemuś

podź – chodź ,,podź tu ,, chodź tutaj,,

pofarbić – zafarbować

pofyrlać – poprzekręcać,roztrzepać,,jajko

pofyrlać,, jajko roztrzepać,,

pofyrtaniec – zwariowany ,postrzelony

pofifrać sie – zabrudzić coś,,pofifroł galołty,,zabrudził spodnie,,

pogańskoł kasza – kasza gryczana

pogorszyć sie- pogniewać się

pojedzony – najedzony ,syty

pojejść – zjeść ,najeść się

pojszczać sie – posikać się

pojszczaniec – określenie osobnika który sika do majtek lub niedorosłego osobnika który nie dorósł do towarzystwa

pokidaś sie – obrudzić się cieczą,,,

pokludzić – pochować coś przed kimś,pokludź te kwanty do szranka,, pochowaj te ubrania do szafy,,

pkrojcować – pokrzyżować

pokrojcowany- pomieszany,nieczystej krwi

pokryklać – pokreskować,nagryzmolić coś

pokutnik – skazaniec, lub niesłusznie ukarane dziecko

poleku – powoli

polekutku – powolutku

polołtać – pobiegać na podwórku,,polołtać sie na placu,,

połfontek – miara ciężaru 250 gram, na wsi uformowana kostka masła w drewniannej foremce

połlitrołk – miarka półlitrowa , garnek o pojemności pół litra. połnocka – północ

połoćyrać – obetrzeć. powycierać

połonaczyć – określenie czynności dla której w danym momencie nie możemy znaleźć odpowiedniego wyrazu

połrzitek – tyłek ,dupa

pomalutku,pomaluźku – powolutku

pomajścić – dodać tłuszczu do potrawy

pomietło – dawniej miotła do wymiatania piekarnika lub określenie osoby która pozwala sobą pomiatać albo ją inni lekcoważą

pomatlać – poplątać coś,naprzykład sznurek lub też przkazanie informacji w zmienionej formie, pomylonej w treści pompnońć – określenie kredytu,pożyczki pieniędzy lub rzeczy

Ponboczek – Pan Bóg, lub określenie figury pana Jezusa na krzyżu,,my idymy we piontek pocałować ponboczka,, idziemy w piątek ucałować Jezusa na krzyżu leżącego w grobie,,

pontniki – pielgrzymi

popaprany, popapranoł – ubrudzony,ubrudzona lub nieczysta

popszołć – pokochać,uściskać

popyrskać- pokropić

poradzić – umieć ,potrafić

portmonej – portmonetka

porwać – ukraść

porwoł – ukradł

porzondzić -pogadać

poseblykać – porozbierać ,,joł poseblykała bajtle do spanioł,, porozbierałam dzieci do spania

posmorszczyć – pomarszczyć

postrzedni – środkowy

pojszczodek – środek

posuć – posypać

posypka – kruszonka

poszelontać – potrząsnąć ,, ty musisz poszelontać ta flaszka ze saftym,, ty musisz potrząsnąć tą butelkę z sokiem poszkrobić – nakrochmalić

poszmatlać – pomierzwić

posznupać – przeszukać, wścibsko się rozglądać po mieszkaniu ,zażywać tabaki

posztopować – zacerować

posztrajchować – pomalaować farbą

pościyrać – wytrzeć ,zetrzeć

pośmiywnik – osobnik wyśmiewający się z drugiej osoby

pośmiywny – szydzący,naśmiewający się

połtek – ojciec chrzestny

połtka – matka chrzestna

potracić sie – pogubić się

potytlać – coś zrobić powierzchownie nie dokońca,

poruszyć zamieszać komuś w jedzeniu,obrudzić

powoniać – powąchać

pozawjyrać – pozamykać

pozgrzebać – pozgarniać

pozor – uwaga ,,dej pozor ,, uważaj

pra – tak ,prawda ,,joł boł w doma, pra,, byłem w domu prawda,,

pragliwy – pazerny ,chciwy,łakomy

prasknoł – wywrócił się, upadł

prawić – opowiadać,, prawi farmazony,, opowiada głupoty

prawie – na przekór ,,joł i tak prawie to zrobiam,, ja i tak zrobię to na przekór racja ,,ołma wy mołcie prawie,, babciu masz rację

prawiczka – cnotka

prawiczek – prawdziwek, borowik, cnotliwy chłopak który nie miał jeszcze dziewczyny.

przebleczony – przebrany

przeblykać – przebierać przeca – przecież

przechlastać – przepuścić pieniądze,przepić pieniądze, zawalić sprawę

przeciepnońć – przerzucić

przeciepować – przerzucać

przecucioł sie – ocknoł się,przebudził się

przecukrowoł – przesłodził

przecukrować -przesłodzić

przedać – sprzedać

przedsia – osobno,samodzielnie naprzykład mieszkać

przefurgnońć – przefrunąć

przegwołcić – przemóc,przesilić

przekajplować- przechandlować coś

przekołzywać sie- przechwalać się,chełpić się

przekludzić sie -przeprowadzić się

przekludzka – przeprowadzka

przekopyrtnońć – przewrócić się przez coś

przekraczować – przejść nad czymś leżącym na podłodze,przekraczać

przeluftować – przewietrzyć pomieszczenie

przeluftować sie – przewietrzyć się

przemlołć – przemielić

przepadzitek – osoba która swoją zachłannością sobie szkodzi

przepadzity – zachłanny

przepyrtać – przepchać,przetoczyć

przeżegnoł sie – zrobił znak krzyża przed modlitwą lub obiektem sakralnym

przerzeknoł sie – postanowił sobie nie popełnić więcej tego samego

przesłepać – przepić

przeszkrobać – nabroić

przeszołrować – zrobić szybką przepierkę ,pranie

przesztelować – przeregulować

przetwiyrać sie – łazić tam i z powrotem, z pomieszczenia do pomieszczenia

przewalić – wydać pieniądze na zakupy lub przewrócić się

przewarzić – przegotować

przezywać – rzucać wyzwiskami , wyzywać kogoś przezwiskiem lub nakrzyczeć

przibrać – odjąć czegoś czego jest za dużo lub przybrać na wadze

przichlast – lizus

przichycić – przytrzymać

prziflancować – przyłożyć komuś, uderzyć

przikludzić – przyprowadzić kogoś lub coś

przipnoń. – przypiąć

prziwachować – przypilnować

prziwrzyć- przymknąć

przijołciele – przyjaciel, krewny

przijołcielstwo – pokrewieństwo

przołć – kochać

przodzi – przedtym, najpierw

przisklybek – miłe określenie lizusa

przidubać se – dorobić do pensji

przifilować – przyuważyć

przyikopa – rów przydrożny

przisklybek – lizus p

rzepyrtać – przeszturchiwać, przetoczyć

przirobić – zarobić dodatkowo

pśinco – tyle co nic, odpowiedź na odczepne

ptołk – ptak lub określenie kogoś kto ma bzika( ty mołsz ptołka)

puc – tynk

pucowa – dostać lanie lub nagadane od rodziców,wymówki

pucpapiyr – papier ścierny

pudam – pójdę

puding – budyń

pufiaty – bufiasty

puknoł – pęknął

pukel – garb

pukeltasza – tornister

puklołk,

puklaty – garbaty

puknońć – pęknąć, stuknąć

pulołk – siusiak

pultać sie – głośno w kłótni domagć się czegoś,rzucać się

purtnońć – puścić bąka

puścić – zejść ( tyn flek nie chce puścić) ta plama nie chce zejść

puta – indyk

pyndala – pedał od roweru lub pederasta

pyndziałek – pniedziałek

pypeć – mieć ochotę na coś lub choroba kurcząt – stwardnienie na języku

pyrlik – młotek

pyrsk – toast przy piciu ( no to pyrsk ludkowie )

pyrskać – chlapać

pyrtać – trącać, popychać ( joł sie nie dom pyrtać ) ja nie dam sobą pomiatać

pyrtek – ktoś niewyrośnięty

pyrtnońć – popchać kogoś, potrącić