Słownik wyrazów gwarowych śląskich używanych na terenie Szymiszowa w drugiej połowie XX wieku (lata 1945/1980)
a
abo – albo
ajnfachowy – prosty
ajchle – żołędzie
ajerkoniak – likier na cukrze i żółtkach jajek
ajmer – wiadro
ajnlauf – zupa zagęszczona płynnym jajkiem z odrobiną mąki
ajntopf – potrawa jednodaniowa w postaci gęstej zupy jarzynowej
akyntasza – torba na dokumenty,akta
ancug – garnitur
aułspuf – tłumik
angejber – zarozumialec
antrej – przedpokój
apfal – odpod,resztki
apfelmus – mus jabłkowy,powidła
apfelsina – pomarańcza
ablejger – kawałek gałązki, odszczepka
ałsgus – zlew pod kranem
as – inaczej chwalipięta
ast – gałąź
aszynbecher- popielniczka
asić się – przechwalać się
aufregować – denerwować się
aże – aż ,, aże łon pojedzie,,
b
baba – ,,kobjyta,, żona
babeczka – żoneczka
babka – ciasto
babrać – brudzić się
babrołk – partacz, brudas
bachor – niegrzeczne dziecko, wydęty brzuch po jedzeniu lub piciu
bajs – kęs lub ugryzienie
bajsel – nieporządek
bajstlować – majsterkować
bajsnońć – ugryznąć
bajtel – chłopiec
bajtlik – dziecko
bajukać – chodzić na czworakach
bakoł – poli papierosy lub ciężko pracowa.
bal – piłka do gry
baloniołk – wóz konny na gumowych kołach
bałplac – działka budowlana
bamber – chłop, gospodarz
bamontny – zamroczony,oszołominy
bamoncić – mówić od rzeczy
bana – kolej, dworzec kolejowy
bania – dynia
baniołrz – kolejarz
bańtować – robić hałas
barzi – bardziej
bas – brzuch
basołk – brzuchacz
batki – spodenki, kąpielówki
bebechy – wnętrzności brzucha
beblać – opowiadać bez sensu
bebloły – ,,gołdoł
bebloły,, opowiadał głupoty
bebołk – straszydło ,, przidzie bebołk,, przyjdzie straszydło
beczkowanie – przy wzdęciu, praca wnętrzności
bela – wóz cysterna na wodę, lub gruba kobieta
belontać – mieszać ciecz
berać – opowiada- bajki
bery – bajki ,,bery łopowiadać,,bajki opowiadać
bestyjoł – żartobliwe określenie spryciarza,żartownisia, lub bestia
beszong – gśęsto zarośnięty nasyp lub wzgórek
betlyjka – szopka bożonarodzeniowa w kościele
bez – przez ,,to boło bez łonego,, to było przez niego
bezkuryjoł – psotni, łobuz
bezmajś – podobno, ponoć
bezrok – przyszły rok ,,na bezrok,, na przyszły rok
beztoż – dlatego, przez to
beztydziyń – w tygodniu ,w dzień powszedni
bifej – kredens kuchenny
bigel – wieszak biglować – prasować
bigelfalta – kanta na spodniach
biksa – puszka, konserwa
bimbać – lekceważyć sobie
binda – bandaż
binder – krawat
biołko – białko jaja kurzego
bistynhalter – biustonosz
bjylić – malować na biało ściany,, lub łona biyloła mu łoczy całe życie,, ona okłamywała go całe życie.
blacha – płyta pieca kuchennego węglowego
blajsztift – ołówek
blank – całkowicie,, łon boł blank zmazany ,,on był całkowicie brudny.
blaza – pęcherz moczowy lub dętka do piłki
bliknoć – szybko spojrzeć
blyndować – oślepiać kogoś światłem
blomba – plomba
blumkol – kalafior
blumwaza- wazon na kwiaty
błozny – żarty, kawały
boczyć się – gniewać się
bodnyć – dźgnąć,, krowa go bodła rogoma,,
bojtel bojtlik – worek, woreczek, torebka
boki – zasłony w oknie
bolołk – wrzód, czyrak
bołlka – belka
bombel – pompon przy czapce, żartobliwe przezwisko dla małego dziecka
bombelmyca – czapka z pomponem bonbon – cukierek
bomlować – być nieobecnym ,opuszczać pracę
bonclołk – garnek gliniany do kiszenia kapusty lub ogórków
borajstwa – pieszczotliwe określenie bezbronej istoty żywej
borg – pożyczka, kredyt ,, joł dostała na borg,, dostałam na kredyt borołczek,
borołk – biedactwo ,nieborak, nieboraczek
biksa – konserewa, metalowa puszka
bracik – brat
brałza – oranżada w proszku lub woda gazowana
brathering – śledź opiekany w occie
bratkartołfle – smażone ziemniaki
bratruła – piekarnik w piecu kuchennym
brecha- łom brelołk – okularnik
brele – okulary
briftasza – portfel na doukumenty i banknoty
briftrejger – listonosz
brog – usypany kopiec z ziemniakami na zimę przykryty gałęziamii ziemią
bronczy – burczy ,coś pod nosem lub motor
bronołtny – brązowy
brołtkastla – skrzynka na chleb
brołtzupa – zupa z chleba i wody ,,wodzionka,,
bruch – przepuchlina
bruczne – coś co łatwo się brudzi, białe ubranie, pościel i.t.p.
bruska – osełka brusić – ostrzyć
brymza – chamulec
brynołl – alkocholik
brynspyrytus – denaturat
brzidołk – brzydki niesympatyczny człowiek
brzynkło coś- odgłos czegoś, naprzykład rozbitego szkła
buczeć – zrzędzić ,gderać
buchta – kluski na parze
buda – bramka gol, kramy na odpuście,domek psa
budziołrz – kramikarz
buks – łobuz zuchwały młodzieniec
buksiołk – duży tani zegarek bez kamieni
bulić – rozwalać, płacić za coś
bulgot – odgłos wydawany przez indyka
bulgoczyć – niezrozumiale mówić,
buła – guz lub otyła niezgrabna osoba
byrknąć – odbicie po jedzeniu
byrna – żarówka
byrszta – szczotka
besztek – komplet noży, łyżek i widelców
bezuch – odwiedziny
buchnonć – ukraść lub uderzyć kogoś
c
cajtong – gazeta
cychonek – rysunek techniczny
cedzić – sikać
cera – córka
czeski – dziesięciogroszówka
chabić – gromadzić coś w nadmiarze, chomikować
chacharstwo – nieporządek lub łobuzowanie
chacharzyć – źle się prowadzić, być na złejdrodze
chachnąć sie – pomyli się, uderzyć się
chachor – łobuz
chadra – szmata
chałpa – mieszkanie, dom
cham – taki który nic by nie dał, skąpiec
chamić się – skąpić
chamstertasza – duża torba do której można dużo naładować
charlać – kaszleć
charkać – odkaszlać, odpluwać
charczeć – kaszleć
charpańcie – zarośla,chaszcze
chechlać – trzeć się,coś robisz za długo
chichrać się – śmiać się
chlastnońć – uderzyć
chlywik – pomieszczenie gospodarcze
chlapa – deszczowa pogoda lub maź śniegowa
chnet – wnet, wkrótce
chop – mąż,mężczyzna
chopsku – po chopsku ,,w stroju ludowym śląskim
chować się – wychowywać się,
chowcie się- trzymajcie się
chrobaty – szorstki
chrobaczywy – robaczywy
chrobołk – robak
chrymp – chrząstka
chuderlołk – chudzielec
chwołlba – chwalenie się
chycić – złapać
chapcie – stare zniszczone buty
chyt – podrywka kawalerska
ciaciany – ładny
ciaciać – głaskać
ciampać – kucać
ciaplyta – słotna pogoda,topniejący śnieg
ciarach – brudas , flejtuch
cielik – określenie kogoś kto nie potrafi nic,oferma, lub cielę krowy
cielołtka – gromdka dzeci
ciepnońć – rzucić
ciga – koza
cigel – mała koza
cingowy – cynkowy
ciplik – malutki kurczaczek
ciomperlik – wróbelek
ciołplać – chlapać się
ciołrać się – tarzać się po podłodze, trzeć się
ciupać – rąbać drzewo
ciupnońć – kucnąć, zamienić się
cknić – tęsknić
cnić – tęsknić cni mu sie – nudzi mu się
coby – żeby,aby
colsztołk – miara drewniana stolarska
cudzy – obcy
cufal – przypadek
cug – przeciąg
curik – z powrotem
cwerg – liliput, krasnoludek
cwibak – sucharki
cwist – nitka do cerowania
cyckać – ssać
cycynhalter – biustonosz
cija – instumeny do grania (cytra) lub akordeon
cylnońć – trafić
cylować – mierzyć
czampnąć – kucnąć
czamu – dlaczego
czejśnie – czereśnie
czołpka – czapka
czorny – brudny , czarny
ć
ćma – ciemno
ćmawy – ciemny kolor
ćmi się – robi się zmierzch
ćmołk – zmierzch lub ciemniak
ćwikla – burak cukrowy
ćwiyrkolić – ćwierkać
d
dachdeker – dekarz
dakel – jamnik
dałerwela – trwała ondulacja
damast – adamaszek
deka – koc lub sufit
dekel – pkrywka
dichtong – uszczelka
dinks – nieokreślona rzecz
dziołsecki – delikatne negatywne określenie czegoś lub kogoś
dociepnonć – dorzucić
doczkej – zaczekaj
dołza – konserwa
dombek – chryzantema
dopołlić – dopiec komuś
dostołć sie – dojrzeć
dożryć – dogryźć komuś
drabiniołk – wóz drabiniasty
drajfus – trójnóg szewski
drapko – szybko
dryn – w środku
drzistnońć – wywrócić się, puścić bąka
drzymać – zdrzemnąć się
dublołk – ciepła kurtka
duldać – pić
dugnąć – boksnąć dać sturchańca
dupek -walet w kartach, lub ktoś niepoważany
dupny – wielki
durś – przez lub wciąż ,ciągle
dwor – podwórko
dychać – oddychać
dychnońć – odpocząć sobie
dycki – zawsze
dyć – przecież
dylowka – podłoga
dynamowy – damskie resory
dyrgotać – trząść się
dzieciontko – wigilia i podarunek pod choinkę
dioboł – diabeł
dziołcha – dziewczyna
dziołszysko – dziewucha
dzisiej – dzisiaj
dziubek – pocałunek , buzia
dziubnońć – ukłuć
dziwać sie – przyglądać się
dziywka – nastolatka, podlotek
dźwiyrze – drzwi
e
egal – obojętne
eka – róg
elekstryka – prąd
eli – czy, albo
elwer – rzut karny, albo taki co niepracuje
erbnońć – odziedziczyć spadek
erda – uziemienie
f
fachlować – czyścić zboże
fefermynca – mięta
faflać – opowiadać głupotę f
aflołk – gaduła
fajer – święto
fajfka – fajka
fajla – pilnik
fajlować – obrabianie materiału pilnikiem
fajnie – ładnie
fajerować – świętować
fajtnońć – przewrócić się lub pomylić się
falta – fałda
familijoł – rodzina
familołk – dom wielorodzinny
fana – chorągiew albo być pjanym lub smierdzieć alkocholem
fanzołla – fasola
fanga – dostać ,,fanga,, cios
fara – dom proboszcza, plebania
farfocle – zawiesina ,zanieczystości,strzępy
fara – plebania
farołrz – ksiądz ,proboszcz,pleban
faron – inaczej żartobliwe określenie pierona
farona – ,,pierona,, lekkie przekleństwo
faronić – przeklinać
faroński – pieroński
faska – beczułka f
asnońć – złapać f
asan – bażant
fecht – chodzenie po prośbie ,żebranina
fedra – sprężyna
fedrować – wydobywać węgiel
fertik – gotowe
fest -mocno
feszter – leśniczy
fet – tłuszcz
ficować – cerować
fifrać – brudzić
fifrołk – brudas
filcołki – buty filcowe
filip – zrozumienie czegoś, mieć filipa
filować – patrzeć
fimel – głupota w głowie
fiśla – góra nad chlewikiem przeznaczona na siano f
lajszmaszynka – maszynka do mielenia mięsa
flek – plama flider – kwiat bzu
flołster – plaster
fojyrka – ognisko
foncka – lamka
forant – zapas
forbaj – przeszło
forchang -kotara
fort – iść gdzieś
fraj – wolny
frechowny – bezczelny
frela – dziewczyna
frop – korek lub małe dziecko
fuczeć – sapać, dyszeć
fukać się – przekamarzać się, drażnić się
fuknońć – zbesztać
fulać – zmyślać
furgać -fruwać
fort – odejść
fusbal – piłka nożna
futer – karma
futrować – karmić
fuzekle – skarpetki
fuslapa – onuca
fejderbal – przyjęcie po zakończeniu skubania pierza
fejderkastla – piórnik drewniany
fynsterbret – parapet
g
gabla – widelec lub część procy
gadzina -zwierzęta domowe
galant – kawaler,zalotnik
galert – galaretka z nóżek
galołty – spodnie
ganc – całkiem
gańś – gęś
gańba- wstyd
gansi pympek – polna stokrotka
garce – garnki
gardiny -firany
gardinsztanga – karnisz
gardinki – firanki
garło – gardło
gdowiec,gdowa – wdowiec,wdowa
geltag – wypłata
gelttasza – portmonetka
gelynder – poręcz
gerglas – rurka fermentacyjna
gerowanie – fermentowanie
geszynk – podarunek
gibać się – spieszy- się,wyginać się
gibel – szczytowa ściana domu
gibko – prędko
gichnońć – oblać kogoś wodą ,uderzyć kogoś
gile – smarki
gielnik – kromka chleba
gips deka – sufit
gyry – nogi
giskana – polewaczka
gizd – łobuz
glaca – łysina
glanc – połysk
glancować – polerować
glicze – smarki, wydzielina z nosa
gliczołk – ktoś osmarkan
gliniołk – glinianka
glizda – dżdżownica
gloka – dzwon
glut – żar
glejta – emalia z garnka
gniady – śniady
gniołka – odmiana gruszek które są najlepsze gdy zmiękną
gnołtek – pieniek do rąbania drewna
gnyp – gnyk, kark, przezwisk,,ty stary gnypie,, ty stre karczycho g
ołdać – mówić
gołdka – mowa
godny – głodny
Gody – okres świąt Bożego Narodzenia
gojik – zielone drzewko wielkanocne ustrojone klorowymi wstążkami
gon – nagonka na polowaniu
gonek – wąskie przejście
gonić sie – parzenie się naprzykład królików ,zabawa w gonitwę
gora – strych lub mieszkanie na strychu
gorczek – garnuszek
gorki – gorący
gorol – osobnik spoza śląska
gorszyć się – gniewać się
gorść – dłoń,, tyle co w gorści,, tyle co w dłoni
gorzoła – wódka
gościna – przyjęcie, uczta lub odwiedziny
gowiedź – zwierząta domowe
gracać się – guzdrać się
grace – niezdarne ręce
graczka – zabawka
grajfka – talent, zręczność
grajfny – ładny, zręczny
gramotny – zaradny ,,nie gramotny – niezaradny,,
gramulaty – zawalaty, niezdarny
gront – dno stawu lub osad z kawy
gronta – fundamenty
gruba – kopalnia
grubiołrz – górnik
gruft – grobowiec
gryfny – ładny,przystojny
gugoły – niedojrzałe owoce
gulik – kratka ściekowa
gumiknypel – pałka gumowa
gumiołki – gumowce
gupielołk – głupek
gurglować – płukać gardło
gurt – pasek
gutalin – pasta do butów
guzdrołk – osoba powolna
gyburstak – urodziny
gymby – usta,buzia
gymza – osoba chodząca wkoło bez celu
genał – dokładnie
gyry – nogi
geyszeft – interes,sklep
gyszefciołrz – osoba prowadząca interesy
gysztel – konstrukcja, rama
gzuć – zasuwać szybko,prędko jechać lub biec
h
habcie – brudne stare buty
habit – ubranie stary płaszcz
haderlołk – szmaciarz,osoba skupująca stare szmaty butelki i skórki królicze
hadra – ścierka ,szmata
haja -awantur, kłótnia
hajać – pogłaskać
hajcować – palić wpiecu
hajcong – centralne ogrzewanie
hajer – górnik
hajołk – osoba wszczynająca bójki
haka – kopaczka do kopania ziemniaków
halastra – grupa osób robiąca zamieszanie,niesforne dzieci
halba – pół litra wódki
halbki – półbuty
hampelman – pajac
handlager – pomocnik murarza
hantuch – ręcznik
Hanys – określenie ślązaka
harboły – ciężkie buty
herest – areszt,więzienie
hasiołk – wysypisko popiołu
haszpel – stary grat
hawerfloki – płatki owsianne
hajziel – ubikacja
hebel – strug
heklować – robić na szydełkach
heknadla – szydełko
heksa – czarownica, określenie złośliwej kobiety
heksenszus – rwa kulszowa
herc – kier farba w kartach
hercowa – duża łopata
herszlag – zawał serca
herny – dumny,pyszniący się
hiby – bicie ,razy
hica – skwar, gorąca dzień
hicwele – fale ciepła
hnet – wnet
hołczyk – haczyk,pogrzebacz
hoker – taboret
holcbajn – drewniana proteza nogi
holcplac – plac składowy drewna
hołda – hałda
huncfot – urwis, łobuz
hut – kapelusz
i
ibrich – coś co pozostało
igiel – jeż, fryzura na jeża
inakszy – inny inkszy,
inszy – inny,odmienny
ino – tylko
interesantny – interesujący
izba – pokój izdepka – pokoik
j
ja – tak j
agodki – porzeczki
jakla,jakielka – rozpinany swetr,kaftanik
jakosik – jakoś
jancykryst – antychryst
japa – gęba
jedbowny – jedbawny
jednako – jednakowo tak samo
jegła – igła
jejich – ich, od nich
jeli – czy,, jeli ja abo ni,, czy tak czy nie
jeno – tylko
jeronie – jeronie pieronie – okazanie zdenerwowania, przekleństwo
jerucha- jerucha- pierucha – okazanie zdenerwowania,przekleństwo
jezdyrkusie – okazanie zderwowania jodło
jołdło – jedzenie, potrawa
juzajś – znowu
k
kabza – kieszeń
kachla – kafel
kachlołk – piec kaflowy
kadubek – budka dla ptaków
kafej – kawa
kaj – gdzie
kaja – czapka
kajniekaj – gdzieniegdzie
kajsik – gdzieś
kajsterka – woreczek
kajś – gdzieś
kajzerka – mała bułka z nacięciem na środku
kalfas – skrzynia drewniana do mieszania zaprawy murarskiej
kalny – mętny
kalymba – przezwisko kobiety wysokiego wzrostu lub krowa
kamela – wielbłąd , przezwisko wyrośniętej panny
kamelki – rumianek
kamerlik -małe pomieszczenie
komorka – małe pomieszczednie gospodarcze
kamracić się – przyjaźnić się
kana – bańka namleko
kandy – gdzie, którędy,dokąd
kapa – czubek buta, narzuta na łóżko
kapelonek – wikary
kapka – trochę,odrobinka
kapołka – serwatka lub nasienie męskie
kapnońć sie – spostrzec się, zrozumieć
kapuca – kaptur
kara – taczka
karysołl – karuzela
karbitka – lampka karbitowa
karbinadla – kotlet mielony ,klops
kablować – donosić na kogoś
karlus – chłopak,kawaler
kaltny – mętny
kartofelmel – mąka ziemniaczana
kartofelsalat – sałatka ziemniaczana
karytka – pogotowie ratunkowe
kastrołlik – głęboki rondelek
katejmus – katechizm książka, lub nauka religii
kej – kiedy
kedy – kiedy
kyndros – knur
keta – łańcuch
kibel – wiadro lub ubikacja
kichol- pogardliwie określenie nosa
kidać – kapać
kieby – żeby
kiery – który
krze – krzaki
kilać – łaskotać
kipa – niedopałek
kipnońć – przewrócić się, umrzeć
kista – skrzynia
kiszka – zsiadłe mleko
kitka – udko od kurczaka
klachula – plotkara
klachy – plotki
klamor – grat
klapiołk – osoba z odstającymi uszami
klapaczka – packa na muchy
klipa – zawalaty,niedołęga
klitnońć – dociąć komuś słownie,,dosrać,,
klołta – gówno,, wlołz do klołty,, wlazł do gówna
kloper – trzepaczka
klopersztanga – trzepak
kludzić kogoś – prowadzić kogoś
klumpy – grudki w grysiku
klupać -stukać,pukać, trzepać
klupni sie – stukni się
klynknońć – przyklęknąć
klyszcze – obcęgi
kloska – kluza
kłoska – kłos zboża
knap – minimalnie, prawie niewystarczająco,o trochę
knebel – gruby kij, lub żartobliwe określenie kolegi,,tyn knebl,,
knefel – guzik lub żartobliwe określenie kogoś małego
knołla – bulwa albo guz na głowie, lub mandat za złe parkowanie
knołtel – węzeł
kołbel – kostka do gry w kości lub żartobliwe określenie kogoś
kabzołk – obszerna kurtka z dużymi kieszeniami
kocik – pieszczotliwe określenie narzeczonej
kofer – walizka
kokot – kogut
kokocik – kran na wodę
kokotek – mały kogucik
kole – obok, przy ,,łon stoł kole hasiołka,,on stał obok śmietnika
kolyba – wózek żelazny kolejki wąskotorowej do przewozu kamienia
kolybka – kołyska
kolybać – kołysać
kołkastla – skrzynka pod piecem na węgiel
koło – rower
kołołcz – ciasto wesele na blasze,,z makiem,ze syrym abo z posybkom,, z makiem, z serem albo z kruszonką
kołołczek – bułka drożdzowa
komornik – lokator
konda – osoba lubiąca się zabawić,wesołek podrywający dziewczyny
kondować- bawić się,hulać
konsek – kawałek
kopalniołk – cukierek , czarny o smaku anyżkowym
kopcić – palić fajkę,papierosy lub dymić
kopidoł- grabarz
kopla – szeroki pas skórzanny lub łąka na wzgórku za domem.
kopruch – komar
kopyrtnoł – przewrócił się, zmarł
korona – wieniec dorzynkowy,lub wianuszek panny młodej
korzynie – przyprawa pieprzowa
kosołk – sierp
kośkać – klaskać przy wyliczynce dla małego dziecka,,kosiu kosiu kosiany pojedziymy do mamy,łod mamy do papy bo tam Ponbog bogaty,,
kotka – kłódka
koziołek – ustawione snopki słomy na polu
kraciaty – w kratkę
kracpuc – tynk drapany lub zadrapania na twarzy
kragel- kołnierz
kraglik – kołnierzyk
krałza – słoik
krepel – pączek
kripel – kaleka
krojcołk – mieszaniec
kroliczołk – klataka na króliki
kromflek – obcas
kronżać – szatkować kapusta
kroszonka – pisanka, wielkanocne jajko
krupniołk – kaszanka
kryka – kij do podpierania,kula dla inwalidy lub żartobliwie noga
kryki – kule dla inwalidy,nogi, lub gryzmoły
kryklać – malować gryzmoły,pisać niewyraźnie
kramf – skurczy
krze – krzaki
krzidło – skrzydło
krzipki – skrzypce
krzinka – skrzynka
ksiynzołszek – ksiądz
kucać – kaszleć
kuczer – woźnica
kufka – kubek z uchem,kufel
kukać – zaglądać
kukołwka – kukułka
kulać – obtaczać,taczać się
kulki- bąbki choinkowe
kulołk – okrągły kawałek drzewa
kupowaty – kopiaty nadmiernie napełniony
kurbla – korba
kurzołk – palacz
kurzontka – małe kurki
kusik – całus
kust – wikt, pieniądze na utrzymanie
kwiołtkowany – materiał w kwiatki
kwanty – ubrania
kyndrus – knur
l
laclik – śliniaczek
lać – pantofel
lajbik – pasek na pończochy
lajyra – głośna muzyka,katarynka
lajsta – listwa
lajstnońć cojś- na coś sobie pozwolić,coś osiągnąć
lak – cerata na stół, lub farba olejna
laksa – rycynus
lakszuły – lakierki
lałba – altanka w ogródku, lub przybudówka do drzwi wejściowych
laufka – oczko w pończosze
landałer – dawny powóz konny, kryta kareta
larmować – hałasować
larwa – szkarada przezwisko nielubianej kobiety
latojś – w tym roku
leber – przezwisko fajtłapy obiboka
leberwuszt – wątrobianka
lecy – lżej
legitka – legitymacja
lejty – lanie
lekszy – lżejszy
leluja – lilia
lelyń – jeleń
lewitka – kobieta spotykająca się z różnymi męższczyznami
lichnońć – marnieć
lilowy – kolor lila
linksztanga – kierownica roweru
lipsta – narzeczona
liszki- grzyby kurki
lukaty – osobnik z kręconymi włosami
lompy – stare ubrania
lołtać – biegać
lołtanina – bieganina
lojfer – chodnik dywanowy
luft – powietrze
lufka – rurka szklanna do palenia papierosów
luftbiksa – wiatrówka
luftnońć sie – nietrafić w coś
luftować – wietrzyć
luftplompa – pompka do roweru
lulać – sikanie małego dziecka lub kołysanie do snu niemowlaka
lulołk – określebnie siusiak dziecka
lygać – kłaść się
lyjtkolba – lutownica
lynga – długa bułka
ł
łach – obdarciuch, stary ciuch
łapnońć- złapać
łeboń – określenie podrostka małego chłopaka
łechciwy – osobnik mający
łechtać – łaskotać
łobciepać – obrzucić
łobdrzistany – obsrany,ubrudzony
łobejrzeć – zobaczyć
łobiejsić sie – powiesić sie
łobielić – pomalować coś farbą
łobkidać sie – pochlapać się
łobleczenie – pościel lub ubranie
łoboczyć się – ubierać się
łobmamlać – poślinić
łobmamlany – obśliniony
łobstołć- zrobić dobre wrażenie, zdać naprzykład egzamin
łociepać – obrzucić
łocyganić- okłamać
łocucić – opamiętaćz omdlenia, ocknąć się
łochachmycić – oszukać
łobuć – ubrać naprzykład buty
łodciongnyć – odliczyć ,odjąć
łofifrać sie – obrudzi się
łogacić – ocieplić zabespieczyć przed zimnem
łojciec,łojcowie – ojciec ,rodzice
łoklupać – opukać,otrzepać
łomamlany – pośliniony
łokropicznie – okropnie,niesamowicie
łonaczyć – określenie jakiejś czynności w wielu znaczeniach
łopieprz – skrzyczenie kogoś
łopamientać – ocucić
łopapraniec – brudas
łopowołżyć sie – odważyć się
łoproł sie – zapił się
łopuchlik – określenie kogoś opuchniętego lub grubego po twarzy
łopuścić sie – zaniedbać coś,zakiełkowanie rośliny
łopsztalować -zamówić coś
łorołz – naraz,nagle
łosprawiać – opowiadać
łostawić – zostawić
łostuda – nuda ,,studzi mu sie,, nudzi się
łoszkloł – oszklił lub zamydlił mu oczy,,łoszkloł mu łoczy,,
łoszkubek – ktoś źle ostrzyżony, określenie bezczelnego podrostka
łoszkubać – oskubać ,,łoszkubać gynsi,, oskubać gęsi
łoszydzić – okłamać
łoślimtany – zapłakany
łoświycić – zapalić światło
łozewrzyć – otworzyć
łozwyrtać – sprać kogoś
łożarty – pijany, pijak
łożrać sie – upić się
łyknońć – połknąć
m
macać sie – guzdrać się
macha – wyraz twarzy,mina
machlołrz – oszust
machlować – mieszać naprzykład karty
magiwyrfel – kostka magi
majtnońć sie – nietrafić w cel
majzel – przecinak
makowki – śląska potrawa na wigilię z mleka,maku,bakali i bułek
makowy -grube rękawice z jednym palcem
makrony – pierniki z odpustu
mamicycek – synalek,
mamisynek mamlaty – niezdarny mamlołk – płaczek,beksa
mandle – migdały manewry – awantura gniewanie się
mantel – płaszcz
mani – mniej
mańszy – mniejszy
mara – nocny duch ,zmora
maras – błoto,brud
marajsić sie – brudzić się
marcha – obraźliwe słowa na nielubianą dziewczynę,lub duch nocny mara
masara – duża mucha końska
masny – tłusty,naprzykład tłusty obiad,,masny mitag,,
masołsz – rzeźnik lub sklep rzeźniczy
maszkecić – zajadać smakołyki
maszkety – smakołyki
maszketny – wybredny
mazać – smarować ,biegnąć gdzieś
mazać sie – brudzić się
maznońć – szczelenie w twarz
mazołk – beksa lub obraźliwe określenie twarzy
maźlaty – oślizły
mechcić – szczępić naprzykład swetr szczępi się
melka – zupa mleczna
merta – mirt
mejtermas – miara krawiecka
miano – nazwisko, imię
miarkować – skapnąć się,mieć umiar, zważać pamiętać
miech – worek
mierzić – zawadzać,przeszkadzać lub nudzić się
miesionczek – księżyc
mietlołrz – ktoś kto robi miotły
mietła – miotła
miglanc – spryciarz, ktoś kto wywija się od obowiązków
miszong – mieszanka naprzykład zaprawa murarska
miteser – wągry na twarzy i nosie
mlyczołk – smarkacz, lub mleczny ząb
moc- duża
modoł pani – panna młoda
modry – kolor niebieski
moik – drzewko wielkanocne przystrojone wstążkami
mołsz- masz,
moja – określenie dla żony przez męża
moj – określenie męża przez żonę
monter – zdrowy ,trzeźwy,rzeźki
moplik – motorower
mora – zmora
morzyć- bóle w brzuchu przed biegunką, zagładzać
mostrich – musztarda
mota – ćma
motyka – przezwisko kobiety która zalazła za skórę innej osobie
mroczy sie – zachmurza się
mrowiec – mrówka
mulołrz – murarz muskle – muskuły
muster – wzór
muzyka – określenie zabawy tanecznej
mycka – czapka
myśleć sie – być zarozumiałym
n
na – masz, weź
nabakoł sie – napracował się, napalił się papierosów
nabity – pijanny
nabitoł- kobieta która zaszła w ciążę
nabruszony – naostrzony
nacedzić- nasikać lub komuś spuścić lanie w bójce
nachtisz – stolik nocny
nachtop – nocnik
nachytoł – oberwał lanie,nałapał
nacyloać – namierzyć
nadciepnoł – nadrzucił
nafukać – nakrzyczeć,
fukać – sprzeczać,przekamarzać
najmnońć sie – nająć się
najduch – znajda
naprać sie – upić się
naprany – pijany
najduch – znajda, niegrzeczne dziecko
nańcie – macie weźcie
naplongnońć sie – namnożyć się
napołlić sie – podniecić się,napalić się
naprany – pijany
naprzyć sie – uprzeć się na coś
narołzki – nagle,naraz
narychtować – przygotować
naskwołl – naumyślnie
nawspołminać – rozpamiętywać
nasprzikszoł sie – stał się nieznośny
nasuć – nasypać lub komuś sprawić lanie
naszpicować- naostrzyć
naszpiclować – naciąć kawałki papieru
nasztalować – ustawić
natargać – nazrywać naprzykład jabłek lub nadrzeć kawałki papieru
natkać – nawtykać komuś lub nawkładać czegoś do pjemnika,torby
natron – soda oczyszczona
nazdać – nawymyślać komuś
nazołt – z powrotem do tyłu,
nażgany – pijany
nec – siadkana zakupy lub sieć
nelki – goździki kwiaty lub przyprawa kuchenna
nerwowy – zdenerwowany
nieboga – osoba zmarła
niedowrzyć – niedomknąć
niekiery – niektóry
niewiasta – synowa
nierobiś – leń ,nierób
nierołd – niezadowolony
nierichtich – niedobrze , nieodpowiedni
nieskory – spóźniony , niechętny
nieskoro – późno
nieskorzyj- później
nieuczynliwy nieuczynny
nieusuchliwy – nieposłuszny
nikaj – nigdzie
niezdarzony – nieudany
nołgły – nagły,porywczy, narwany, gwałtowny, w gorącej wodzie kąpany
nudle – makaron nudelkula – wałekdociasta
nudelzupa -rosół z makaronem
nupel – smoczek
nyjger – murzyn
nynać – zasypiać,spać
nynej- śpij
o
obciepać – obrzucić
obdrzistany – obrudzony
ober – starszy kelner
oberiba – kalarepa
oblatki – opłatki wigilijne
obleczynie – ,,łobleczynie,, ubranie się
oblyźć – naprzykład gdy stara farba odejdzie z podłogi,,oblazła,,
obuć sie – włożyć buty
ocukać – wlać komuś w bójce
ochlapus – pijak
ojla – sowa lub przezwisko dla złośliwej dziewczyny
okompać – wykąpać ołbajny – krzywe nogi
ołma ,babcia
ołmiczka – babuleńka
omszlag – kompres,okład
ongyfer -mniejwięcej
ołpa – dziadek
opadowka – deszczówka
opamiyntać – ocucić lub ochłonąć
opatrować – pielengnować, zajmować się,
opiekować się
oplerek – parówka
organki – harmonijka ustna
oryngle -kolczyki
ornong -porządek
orołz – nagle
osmyndzić – okopcić
osprawiać – opowiadać
ostranżyny- jeżyny
ostrużyny- obierki
oszydzić -okłamać
ozwyrtać – pobić kogoś
ożarciuch – pijak
ożyrołk – jedzący w nadmiarze
p
pachoł – pozytywne , żartobliwe określenie wyrostka
padać – powiedzieć
padoł -powiedział lub padał naprzykład śnieg
padnońć,pdnyć – upaść
paje – baki
pakyt – paczka
pamiyntliwy – zapamiętyły
pampoń – bogaty gospodarz,chłop
pana – uszkodzenie samochodu, lub przebita dętka
paniynka – Matka Boska
panołczek – ktoś kto ubrany był po pańsku lub tak się zackowywał
papagaj – papuga
papniołk – gwóźdź do przybijania papy
papierzany – przedmiot wykonyny z papieru
paplaty – pucowaty po twarzy lub ktoś gadatliwy
paple – policzki
paplołk – określenie twarzy, kogoś kto za dużo mówi lub skarży
paprać się – brudzić się
papyndekel – tektura
parfin – perfum
paryzołl- parasol
parza – pacha
paskudnik – ktoś kto narobił przykrości lub nabrudził,,napaskudził,,
patelka – patelnia
paternoster – dostać za coś opieprz ,,dostać paternoster,,
patron – żartobliwe określenie kogoś kto coś nieoczekiwanego zrobił lub powiedział
patrony – nabój
pecynek – bochenek chleba pedzieć -powiedzieć
pelcmantel – futro pendala,
pyndala – pedał roweru
pendziałek ,pyndziałek – poniedziałek
petrolyjoł – nafta
petronelka – lampa naftowa lub kwiat doniczkowy
pic – blaga
picować – nabierać kogoś,mówić nieprawdę,wymyślać
piechty szoł – szedł napiechotę
piekarołk – dawniej wolnostojący domek z piecem do pieczenia chleba
pierdoła – określenie kogoś kto zawalił jakąś sprawę
pieron – określenie występujące tylko na śląsku rodzaj przekleństwa oznacza osobę lub rzecz, podobnie jak słowo diabeł ,lucyper
pieronić – przeklinać
pieronie – przekleństwo
pierucha – przekeństwo
pierona jasnego – przekleństwo
piernika – lekkie przekleństwo a właściwie wyraz towarzyszący mający na celu podkreślenie zaskoczenia lub trudności pjerzinym – okropnie niesamowicie naprzykład ,,pierzinym drapko,,okropnie niesamowicie szybko
pierziński – okropny
pieszczonek – pierżcionek
pilynta – pisklęta małe gąski
pinkolić – grać w monety
piorko – stalówka
piska – kreska
piskać – piszczeć
pismo – list
pisołk – przyrząd do pisania
pisior – narząd męski ,penis
pistołla – pistolet
pitnąć – zwiać
pita – wulgarne określenie kobiety,narząd żeński
pitolić – opowiadać głupoty ,lub krajać nierówno
pitowka – rodzaj czapki
plac – podwórko miejsce zabaw
placpatrony – kapiszony
plała – plandeka
plaskaty- płaski
plata – płyta
plecionka – chałka
plompa – pompa ręczna do wody na ulicy
plompować – pompować
pluta – słota
płaczek – beksa
płaczka – łza lub dziewczyna która ciągle narzeka
płat – czynsz zamieszkanie
pochytać – prowizoryczne szycie krawca lub połapać się w czymś
pociepnońć – porzucić
paciorek – korale lub modlitwa poranna lub wieczorna
pocukrować – posłodzić
pocyckać -ssać
podarymnie – nadaremnie
podpajść – podpadnąć
podciep – podrzutek ,przezwisko kogoś kto nam coś zrobił
podrzyźniać – naśladować kogoś,
przedrzeźniać
podwiela – dopuki ,,podwiela masz czas,, dopuki masz czas
pozimki – truskawki ogrodowe,,pozimki z lasa,,poziomki
podziwać sie – popatrzeć,
przypatrzeć się czemuś
podź – chodź ,,podź tu ,, chodź tutaj,,
pofarbić – zafarbować
pofyrlać – poprzekręcać,roztrzepać,,jajko
pofyrlać,, jajko roztrzepać,,
pofyrtaniec – zwariowany ,postrzelony
pofifrać sie – zabrudzić coś,,pofifroł galołty,,zabrudził spodnie,,
pogańskoł kasza – kasza gryczana
pogorszyć sie- pogniewać się
pojedzony – najedzony ,syty
pojejść – zjeść ,najeść się
pojszczać sie – posikać się
pojszczaniec – określenie osobnika który sika do majtek lub niedorosłego osobnika który nie dorósł do towarzystwa
pokidaś sie – obrudzić się cieczą,,,
pokludzić – pochować coś przed kimś,pokludź te kwanty do szranka,, pochowaj te ubrania do szafy,,
pkrojcować – pokrzyżować
pokrojcowany- pomieszany,nieczystej krwi
pokryklać – pokreskować,nagryzmolić coś
pokutnik – skazaniec, lub niesłusznie ukarane dziecko
poleku – powoli
polekutku – powolutku
polołtać – pobiegać na podwórku,,polołtać sie na placu,,
połfontek – miara ciężaru 250 gram, na wsi uformowana kostka masła w drewniannej foremce
połlitrołk – miarka półlitrowa , garnek o pojemności pół litra. połnocka – północ
połoćyrać – obetrzeć. powycierać
połonaczyć – określenie czynności dla której w danym momencie nie możemy znaleźć odpowiedniego wyrazu
połrzitek – tyłek ,dupa
pomalutku,pomaluźku – powolutku
pomajścić – dodać tłuszczu do potrawy
pomietło – dawniej miotła do wymiatania piekarnika lub określenie osoby która pozwala sobą pomiatać albo ją inni lekcoważą
pomatlać – poplątać coś,naprzykład sznurek lub też przkazanie informacji w zmienionej formie, pomylonej w treści pompnońć – określenie kredytu,pożyczki pieniędzy lub rzeczy
Ponboczek – Pan Bóg, lub określenie figury pana Jezusa na krzyżu,,my idymy we piontek pocałować ponboczka,, idziemy w piątek ucałować Jezusa na krzyżu leżącego w grobie,,
pontniki – pielgrzymi
popaprany, popapranoł – ubrudzony,ubrudzona lub nieczysta
popszołć – pokochać,uściskać
popyrskać- pokropić
poradzić – umieć ,potrafić
portmonej – portmonetka
porwać – ukraść
porwoł – ukradł
porzondzić -pogadać
poseblykać – porozbierać ,,joł poseblykała bajtle do spanioł,, porozbierałam dzieci do spania
posmorszczyć – pomarszczyć
postrzedni – środkowy
pojszczodek – środek
posuć – posypać
posypka – kruszonka
poszelontać – potrząsnąć ,, ty musisz poszelontać ta flaszka ze saftym,, ty musisz potrząsnąć tą butelkę z sokiem poszkrobić – nakrochmalić
poszmatlać – pomierzwić
posznupać – przeszukać, wścibsko się rozglądać po mieszkaniu ,zażywać tabaki
posztopować – zacerować
posztrajchować – pomalaować farbą
pościyrać – wytrzeć ,zetrzeć
pośmiywnik – osobnik wyśmiewający się z drugiej osoby
pośmiywny – szydzący,naśmiewający się
połtek – ojciec chrzestny
połtka – matka chrzestna
potracić sie – pogubić się
potytlać – coś zrobić powierzchownie nie dokońca,
poruszyć zamieszać komuś w jedzeniu,obrudzić
powoniać – powąchać
pozawjyrać – pozamykać
pozgrzebać – pozgarniać
pozor – uwaga ,,dej pozor ,, uważaj
pra – tak ,prawda ,,joł boł w doma, pra,, byłem w domu prawda,,
pragliwy – pazerny ,chciwy,łakomy
prasknoł – wywrócił się, upadł
prawić – opowiadać,, prawi farmazony,, opowiada głupoty
prawie – na przekór ,,joł i tak prawie to zrobiam,, ja i tak zrobię to na przekór racja ,,ołma wy mołcie prawie,, babciu masz rację
prawiczka – cnotka
prawiczek – prawdziwek, borowik, cnotliwy chłopak który nie miał jeszcze dziewczyny.
przebleczony – przebrany
przeblykać – przebierać przeca – przecież
przechlastać – przepuścić pieniądze,przepić pieniądze, zawalić sprawę
przeciepnońć – przerzucić
przeciepować – przerzucać
przecucioł sie – ocknoł się,przebudził się
przecukrowoł – przesłodził
przecukrować -przesłodzić
przedać – sprzedać
przedsia – osobno,samodzielnie naprzykład mieszkać
przefurgnońć – przefrunąć
przegwołcić – przemóc,przesilić
przekajplować- przechandlować coś
przekołzywać sie- przechwalać się,chełpić się
przekludzić sie -przeprowadzić się
przekludzka – przeprowadzka
przekopyrtnońć – przewrócić się przez coś
przekraczować – przejść nad czymś leżącym na podłodze,przekraczać
przeluftować – przewietrzyć pomieszczenie
przeluftować sie – przewietrzyć się
przemlołć – przemielić
przepadzitek – osoba która swoją zachłannością sobie szkodzi
przepadzity – zachłanny
przepyrtać – przepchać,przetoczyć
przeżegnoł sie – zrobił znak krzyża przed modlitwą lub obiektem sakralnym
przerzeknoł sie – postanowił sobie nie popełnić więcej tego samego
przesłepać – przepić
przeszkrobać – nabroić
przeszołrować – zrobić szybką przepierkę ,pranie
przesztelować – przeregulować
przetwiyrać sie – łazić tam i z powrotem, z pomieszczenia do pomieszczenia
przewalić – wydać pieniądze na zakupy lub przewrócić się
przewarzić – przegotować
przezywać – rzucać wyzwiskami , wyzywać kogoś przezwiskiem lub nakrzyczeć
przibrać – odjąć czegoś czego jest za dużo lub przybrać na wadze
przichlast – lizus
przichycić – przytrzymać
prziflancować – przyłożyć komuś, uderzyć
przikludzić – przyprowadzić kogoś lub coś
przipnoń. – przypiąć
prziwachować – przypilnować
prziwrzyć- przymknąć
przijołciele – przyjaciel, krewny
przijołcielstwo – pokrewieństwo
przołć – kochać
przodzi – przedtym, najpierw
przisklybek – miłe określenie lizusa
przidubać se – dorobić do pensji
przifilować – przyuważyć
przyikopa – rów przydrożny
przisklybek – lizus p
rzepyrtać – przeszturchiwać, przetoczyć
przirobić – zarobić dodatkowo
pśinco – tyle co nic, odpowiedź na odczepne
ptołk – ptak lub określenie kogoś kto ma bzika( ty mołsz ptołka)
puc – tynk
pucowa – dostać lanie lub nagadane od rodziców,wymówki
pucpapiyr – papier ścierny
pudam – pójdę
puding – budyń
pufiaty – bufiasty
puknoł – pęknął
pukel – garb
pukeltasza – tornister
puklołk,
puklaty – garbaty
puknońć – pęknąć, stuknąć
pulołk – siusiak
pultać sie – głośno w kłótni domagć się czegoś,rzucać się
purtnońć – puścić bąka
puścić – zejść ( tyn flek nie chce puścić) ta plama nie chce zejść
puta – indyk
pyndala – pedał od roweru lub pederasta
pyndziałek – pniedziałek
pypeć – mieć ochotę na coś lub choroba kurcząt – stwardnienie na języku
pyrlik – młotek
pyrsk – toast przy piciu ( no to pyrsk ludkowie )
pyrskać – chlapać
pyrtać – trącać, popychać ( joł sie nie dom pyrtać ) ja nie dam sobą pomiatać
pyrtek – ktoś niewyrośnięty
pyrtnońć – popchać kogoś, potrącić