Kalinów

Kalinow , Kalinów, nazwa niemiecka: Gross Kalinow, w latach 1936-1945 Blütenau, Kreis Gross Strehlitz

Kalinów był jedną z nielicznych miejscowości gdzie dokonano odkrycia i znaleziska cmentarzyska z epoki żelaza. Bogato wyposażone groby pozwoliły na zdobycie ciekawych  informacji z tamtego okresu. Obok grotów oszczepów znaleziono również fragment grzebienia kościanego oraz zapinki i żelazne nożyce. Archeolodzy określili czasookres tego znaleziska na II  lub III wiek.

Po raz pierwszy odnajdujemy informacje na temat tej miejscowości pod datą 1393r w aktach gdzie świadkiem sprzedaży Rogowa Opolskiego był niejaki  Gayke z Kalinowa, sędzia ziemski księstwa strzeleckiego. Kalinów był siedzibą rodową rodziny Kalinowski von Kalinow. Około roku 1452r. niejaki Henryk Kalinowski zakupił jeden z działów w Dobrodzieniu i założył nową linię rodu. W połowie XV wieku Kalinowscy utracili Kalinów, który przeszedł na własność rodu Zwoyskich. Stare dokumenty z lat 1454-1472 potwierdzają niejakiego Mikołaja Zwojsky  określonego jako właściciela „von Grossem Calinaw”. natomiast w  źródłach z lat 1463-1478r. pojawia się również Jan Zwojski, dziekan brzeski, brat Mikołaja i stryj Mikołaja juniora. W 1484r. Marusza von Bestwin zostaje małzonka  Mikołaja Zwoiskiego prawdopodobnie chodzi o jednego z zawojskich z Kalinowa pod Strzelcami Wielkimi. Okres  początku wieku  XVI to powrót siedziby rodowej Kalinowskich  na ich własność. W 1502r. właścicielem Kalinowa wymienia się bowiem Franciszeka Kalinowskiego . Wiek XVI  to okres rozdrobnienia i podziałów majątku. Wioska została w częściach zastawiona lub sprzedana. Jeden z podziałów pozostał w rękach Kalinowskich, o czym może świadczyć wiadomość, iż Walentyn von Larisch  właściciel Grabiny i Rybniczek, żonaty był z Magdaleną Kalinowską z Kalinowa koło Strzelec Wielkich. Inny dział Kalinowa był w posiadaniu rodziny Buchtów. W 1563r. Joachim Buchta sprzedaje Marcinowi Dzierżanowskiemu Wysoką, Kadłubiec, Kalinów i Kadłub koło Strzelec Wielkikich. Po zmianach na dworze księcia opolskiego Kalinów staje się własnością rodu Strzelów – Chmelików. W 1560 roku po śmierci Mikołaja Strzeli jako właściciela Kalinowa, posiadłość odziedziczył jego syn Jan  który zmarł w  1594roku. Okres następnych lat  nie zmienił wiele w posiadaniu rodziny Strzela. Wioska należała wspólnie do dwóch synów Jana: a mianowicie, Jana juniora i Kaspra. Prawdopodobnie w roku  1596 . majątek odkupił od nich ich stryj Piotr Strzela z Szymiszowa (zm.1600 roku co jednak nie jest zgodne z niektórymi innymi faktami historycznymi.  Z małżeństwa z Zuzanną, córką Jerzego Żyrowskiego z Żyrowej i Kotulina, pozostawił on tylko córkę Ludmiłę. Ludmiła wyszła za mąż za N. Krzydlowskiego i zamieszkała na pewien czas w Szymiszowie gdzie w 1609 roku funduja nowa murowana swiatynię. Z biegiem lat zmieniła sie lista następnych właścicieli kalinowa. Byli  nimi czasowo Bohdanowscy używający nazwiska von Badewitz w tym niejaki  Karol von Badewitz o którym znajdujemy informacje w starych dokumentach z roku  1718r. W 1799 roku w Kalinowie umiera zona Badewitza,  Zofia z domu von Larisch. W  początkach XIX w. majątek wraz z siedzibą w kalinowie  przechodzi w rece Emanuela Karola Magnusa Schimonski von Schimonie urodzonego w 1773roku  który  posiadał w swoich rekach również Rozwadzę i Kadłubiec koło Strzelec Wielkich. W 1797 roku,  żeni sie z Franciszką Marią Dorotą Leopoldyną Felicytą von Biedau. Po śmierci męża, otrzymała ona w spadku dobra w Kalinowie. W 1845r. właścicielem posiadłości był Franz von Zawadzky, a następnie Pani Babette von Zawadzky. W zwiazku z dobra fortuną  która w latach 1850-1852 sprzyjała rodzinie, zleciła ona przebudowę dwóru w Kalinowie. W latach 1886-1905 majątek należał do rotmistrza Fedora von Zawadzky. Ze spisu z  1886 roku dowiadujemy się że wielkość dóbr w kalinowie oszacowana była na  800hektarów, w tym 610 hektyarów pól uprawnych, 13 hektarów łąk, 159 hektarów  lasów oraz 18 hektarów  parku, dróg i nieuzytków. Ale już w roku 1908  posiadłość w Kalinowie  nabył hrabia Karl von Brühl-Renard). W ten sposób dobra te znalazły sie  posiadłości Renardów  którzy byli właścicielami Strzelec Wielkich  (fideikommissherrschaft Gross Strehlitz) . Ich dobra liczyły  łącznie 6561 hektarów. Hrabia Karl von Brühl-Renard nie posiadał potomstwa  dlatego też po jego śmierci w 1923 roku majatek odziedziczył hrabia Georg von Schliffen-Renard który przekazał go  swojemu siostrzeńcowi, majorowi hrabiemu Wolfgangowi zu Castell-Castell.  W 1937r. dobra Strzelce Wielkie (Herrschaft Gross Strehlitz) liczyły w sumie 4600 hektarów, w tym Kalinów 803 hektarów.  Do pól uprawnych zaliczono 610 hektarów pól uprawnych i łąk, 2 hektarów pastwisk, 168 hektarów lasów, 12 hektarów parku, dróg i nieuzytków.  W 1940 roku umiera hrabia Wolfgang i dobra strzeleckie odziedziczył jego syn, Prosper zu Castell-Castell. Pozostał ich właścicielem do końca drugiej wojny światowej. Po przejściu całego ślaska administracyjnie pod władze w Polsce majątek ten został znacjonalizowany. Na temat rezydencji w Kalinowie zachowało się bardzo mało informacji. Trudno określić nawet w przybliżeniu kiedy wzniesiono dwór w miejscowości.

 

W latach 1850-1852 dwór rozbudowano i określano odtąd mianem pałacu. Rezydencja w Kalinowie została uszkodzona w czasie trzeciego powstania śląskiego. Ostatecznie budynek został zniszczony w końcowej fazie drugiej wojny światowej, bądź po 1945 roku. Obecnie z majątku w miejscowości pozostał tylko folwark. Wśród zabudowań folwarcznych warto zwrócić uwagę na pochodzący z połowy XIX w. spichlerz i niewielki budynek z datą 1916r., być może pełniący funkcję siedziby zarządcy majątku. Do folwarku przylegają budynki mieszkalne wzniesione dla jego pracowników. Część zabudowań jest użytkowana, inne opuszczone powoli popadają w ruinę.
Niewielka ilość zachowanych fotografii pałacu w Kalinowie uniemożliwia dokładne przedstawienie wyglądu budynku. Rezydencja prawdopodobnie składała się z dwóch dwukondygnacyjnych skrzydeł, nakrytych dachami czterospadowymi z powiekami.