Szymiszów

Szymiszów jest wsią wyjątkową i niepodobną do innych osad na ziemi strzeleckiej. Od zarania dziejów na terenie tej osady istniały siedliska ludzkie. Ich ślady  drzemią dalej  w czeluściach ziemi zapraszając odkrywców do ich ujawnienia. Jednakże obecna wyjątkowość tej miejścowości wynika ze struktury jej zabudowy oraz rozwoju gospadarczego ostatniego stulecia. Rewolucja przemysłowa jak miala miejsce na Śląsku, stworzyła osadę robotniczo-chłopską z całą jej pięknością i brzydotą. Ostatnie stulecie w historii tej miejsowosci było momentem w którym uzyskała obecny kształt.   To prastara siedziba rycerska której rodowód sięga,  jak głosi legenda do pierwszego jej założyciela niejakiego rycerza Siemiesza. Małe grodzisko znajdowało się prawdopodobnie  obok istniejącej  prastarej osady z eopki żelaza  a może nawet czasów neolitu. Bogate znaleziska archeologiczne pochodzące z Szymiszowa, stawiają tą miejscowośc w czołówce, jesli chodzi o znaleziska artefaktów z przeszłosci ziemi strzeleckiej. Do najważniejszych odkryć należało odkrycie grobu  oraz resztek domostwa, w miejscu zbudowyobecnego  budynku  straży pożarnej OSP Szymiszów. W trakcie prac budowlannych  w 1928 roku, natrafiono na resztki zabudowy ziemiankowej. Wsród różnych przedmiotów  znaleziono między innym fragmenty obuwia oraz innych przedmiotów gospodarstwa domowego. Drugiego odkrycia dokonano w czasie budowy schronu przeciwlotniczego w przypałacowym parku w latach 40 XX wieku. Było to cmentarzysko o pochówku mieszanym, ciałopalne  tak zwane urnowe i  w  narmalmym pochówku zwłok. Ciekawostką jest sposób chowania zmarłych,  a mianowicie w pozycji siedzącej, co sugeruje na bardzo odległe prahistoryczne czasy.  Liczne resztki naczyń glinianych jak też średniowieczny dzbanuszek glinkowy jaki odnaleziono w latach siedemdziesiątych XX wieku podczas czyszczenia przypałacowego stawu, świadczą o intensywnej działaności człowieka na tym terenie.  Dzbanuszek datowany jest na okres przełomu wieku XIII i XIV. Poza tym,  w niedalekiej odległości od  obecnego pałacu, przy drodze wiodącej w kierunku Strzelec, odkryto trzy kurhany prawdopodobnie z okresu germańskiego (celtyckiego ). Takźe licznie znajdowane resztki naczyń gliniannych nad potokiem Suszka,  w części zwaną Piołskami, świadczą o wzmożonej działaności godpodarczej zamieszkałej tutaj ludności. Odnotować należy również znaleziska z okresu rzymskiego, monety oraz wyroby ze szkła, wskazują  na intensywną wymianę handlową z imperium rzymskim, w okresie II i III wieku naszej ery. Przypuszczalne są również resztki stanowiska obronnego w postaci małego grodu, z okresu wczesnego średniowiecza  szacunkowo wiek XI lub XII, który prawdopodobnie znajdował się  pomiędzy dzisiejszym kościołem a gospodarstwem zwanym Holkowe.  Pierwszy z nich wymieniany w dokumentach uposażenia klasztoru w Jemielicy. jako młyn Rosniontow/.   Tak więc siedziba rycerska musiała znajdować się w miejscu dzisiejszego gospodarstwa rolnego, usytułowanego naprzeciw kościoła pod wezwaniem Szymona i Judy Tadeusza.  Najstarsza wzmianka  pisana w dawnych dokumentach, mówiąca o miejscowości Szymiszów, Schimischow, Siemieschow, pochodzi z pierwszej połowy XIII   wieku. Pierwsza wzmianka  o samej miejscowości zawarta jest w dokumencie pisanym  księcia strzeleckiego Bernarda z 1441, w kórym potwierdza nadania rycerskie już z 1223 roku.  Pierwsza potwierdzona wiadomość o właścicielach wioski z imienia dotyczy rycerza  Urlika Schymicza wymienionego w dokumencie  Bolka II wystawionewgo w Opolu dnia  20 kwietnia 1349 roku. Informacja ta jest o tyle ważna, że rycerz o imieniu Urlyk określony jest jako z  Szymicz. Wskazują na to występujące, wydawać by się mogło dwa imienia, Urlyk i Szymicz. Tego typu określenia w kancalarii książęcej są nietpowe i świadczą o tym  że ów Urlyk pochodził  właśnie z dóbr rycerskich zwanych  Szymicz,  Siemisz, Szymisz,  Schimisch. Następnym udokumentowanym właścicielem Szymiszowa była wdowa po rycerzu o nieznanym imieniu która okreslona jest jako Ofka. Dokument ten potwierdza przekazanie część ziemi ze swoich  dóbr rycerskich, niejakiemu  Ottonowi Brzeznawie i jego następcom. Prawdopodobnie rozchodziło się o teren dzisiejszego gospodartstwa rolnego Menclerów, gdyż w starych przekazach mowa jest że nazwa tego gospodarstwa ma swój rodowód od jego pierwszego właściciela Brzeznawy z Bukowca.( nazwa ta używana było do okresu I wojny Światowej. Dokument sprzedarzy tej ziemi pochodził z roku  1439, a wystawiony został  w Strzelcach Wielkich, przez księcia Bernarda strzeleckiego.  Następny dokument archiwalny z 25 maja 1441 roku, wystawiony przez tego samego księcia, nawiązuje ponownie do Offki von Semyschow, w którym wspomina się potwierdzenie wcześniejszych darowizn, bądź sprzedarzy ziemi jakie miało miejsce z roky 1223 roku.  Kolejny dokument w którym wymienia się nazwę wsi i osoby do który prawdopodobnie wieś ta należała,  to  akt z 23 listopada  1444 roku wydany w Strzelcach Wielkich. Książe Bernard  wymienia  z imienia dwóch rycerzy, Michela (Michał) i Jacoscha (Jakosza) z Semischaw. Prawdopodobnie jako świadków jakieś transakcji. Trudno ustalić kto po roku 1444 był następnym właścicielem tych dóbr rycerskich ale przed  datą 1512 roku byli to Zawojscy, którzy posiadali również dobra w Kalinowie i Suchej. Po tym roku dobra te przeszły w ręce rodu Kalinowskich. Po śmierci Mikołaja Kalinowskiego jego majątki (Szymiszów i Suchą) otrzymał Jan Strzela – Chmelik von Obrowetzki. Jego syn i następca Piotr Strzela z małżeństwa z Zuzanną Żyrowską doczekał się tylko córki Ludmiły,  która szymiszowski majątek wniosła w wianie mężowi Janowi Krzydłowskiemu z Krzydłowic. Po przedwczesnej śmierci męża, Ludmiła wyszła ponownie za mąż za Joachima Kochtitzkiego. Od 1642 r. Szymiszów należał do Wilhelma von Warlowskiego, który wybudował istniejącą do dziś rezydencję. W rękach jego potomków posiadłość pozostała do 1722 roku,  kiedy to właścicielką majątku została hrabina Maria Józefa von Waldstein. Następnie w latach 1732-1816 Szymiszów należał do rodziny von Tenczin. Pałac został przebudowany około połowy XVI w., kiedy właścicielem Szymiszowa był Wilhelm von Warlowski. Następnie przeszły dobra te w fręce rodu Tenczyńskich, rodziny znanej jako szlacht sląska polskiego pochodzenia. Tak właściwie siedzibą rodową Tenczyńskich była Paczyna Wielka (Gross Patschin) koło Toszka (Tost). Do XVIII wieku używali nazwiska Paczyński von Tenczin. Według legendy rodowej pochodzili od polskich możnowładców Tęczyńskich z Tęczynka, niedaleko Krakowa. W latach pomiędzy 1732 a 1736, właścicielem majątku był Franz Albert von Tenczin, który kupił 31 lipca 1732 roku tę posiadłość od Marii Josefa i Roberta Taparell von Lagnasco. Franz Albert von Tenczin urodził się w roku 1690, a zmarł 2 maja 1736 roku w Szymiszowie (Schimischow). Miał być żonaty dwukrotnie. Pierwszą jego żoną była baronowa Karolina Eleonora Sedlnicka von Choltic, zmarła 21 grudnia 1715 roku. O drugiej żonie Alberta Tenczina wiemy niewiele, tylko tyle że miała na imię Franciszka. Majątek po śmierci Franza Alberta, przejął jego syn noszący takie samo imię, który zarządzał nim aż do roku 1768. Był żonaty aż trzykrotnie. Pierwszy raz związek małżeński zawarł 14 lutego 1729 roku z hrabiną Karoliną Josefą Sobek von Kornic i Rauthen, która jednak w tajemniczych okolicznościach zmarła 2 maja 1734 roku Drugi raz ożenił się w 1736 r. z Maksymilianą Sobek von Kornic i Rauthen, a trzeci raz zawarł związek małżeński z Karoliną Sobek von Kornic i Rauthen. Jego trzy żony były siostrami. Franz Albert von Tenczin zmarł 14 czerwca 1770 roku. Wśród miejscowej ludności ropowszechniona była legenda śmierci o trzech siostrach Sobek von Kornic i Rauthen, które miały umrzeć w tajemnych okoliczno,ściach a ich postacie w letnią porą krążą nocami po pałacowych komnatach i parku. Dwa lata przed   śmiercią  Franciszek przekazał dobra w ręce Johanna Erdmana von Tenczin, który był dwukrotnie żonaty: z Marią Teresą von Wilczek i Anną von Thun und Hohenstein. W roku 1795 przekazał on cały majątek następcy Johanowi Nepomucenowi von Tenczin, który był właścicielem aż do początku XIX wieku. Jego ojciec Johann Erdman von Tenczin wyjechał do Wiednia, gdzie zmarł w 1803 roku, pochowany został prawdopodobnie w Raciborzu (Ratibor). Johann Nepomucen von Tenczin urodził się w roku 1768, a zmarł na suchoty 19 października 1811 r. i na mim zakończyła się męska linia tego rodu na ziemi strzeleckiej. Jego brat Tadeusz Leonard von Tenczin (1771 – 1807) pozostawił tylko córkę Antoninę, która wyszła za mąż za Fryderyka von Frankenberg von Ludwigsdorf, a zmarła w roku 1877. Johann Nepomucen von Tenczin był ojcem Karoliny von Tenczin, która wyszła za mąż za Johanna von Wasseg. W Szymiszowie założyli folwark w wieku XVIII, który przez lata nazywał się Tenczin. W latach 1816-1831 majątek przeszedł w ręce hrabiego Johana Arz von Wassek. W 1831 r. dobra szymiszowskie nabyła rodzina von Strachwitz, do której należały one do końca drugiej wojny światowej (z wyjątkiem lat 1867-87). W 1921 r. podczas walk w czasie trzeciego powstania śląskiego pałac spłonął, odbudowany został w rok później. Po 1945 r. w pałacu umieszczono szpital przeciwgruźliczy, a w latach 70-tych dom pomocy społecznej. Tę ostatnią rolę budynek spełnia do dziś. W latach 1989-94 budynek poddano kapitalnemu remontowi oraz przebudowie i adaptacji dla potrzeb osób starszych. Ze względu na funkcję możliwości zwiedzania pałacu są bardzo ograniczone. Do zabytkowych obiektów leżących w granicach Szymiszowa zaliczamy, późnorenesansowy kościół parafialny pod wezwaniem św. Szymona i św. Judy Tadeusza. Budowniczym tej światyni była rodzina Krzyidlowskich,  śląskich protestantów. Istnieje jednak przypuszczenie że kosiciół ten powstał w miejsu  lub obok  małej drewniannej świątyni poprzednich włascicieli Szymiszowa, rodu Strzelów. Fakt że domniemane podziemne przejście z kościoła biegnie od starej krypty w kierunku młyna (dzisiaj gospodarstwo rolne), może wskazywać na połaczenie z ówczesną siedzibą rycerską znajdujacą się właśnie w tamtym miejscu. Topografia terenu w obrębie dzisiejszego gospodarstwa  rolnego Mrosów, szczególnie od strony kościoła, (nierówne małe wznisienia przed budynkiem mieszkalnym),  może być miejscem przyszłych archeologicznych odkryć wieży mieszkalnej lub małego grodziska.  Obecnie istniejący, powstały na przełomie wieku XVI i XVII pałac, po drugiej stronie potoku szymiszowskiego, swój kształt zawdzięcza wielokrotnym pzewbudowom.  Ostatnie informacje sięgaja  XVI wieku, kiedy to dobra te przeszły w ręce rodu Krzidlowskich. Jak podają te opisy, nowi właściele nie mogli wprowadzić się do szymiszowskiej siedziby, gdyż ściany starego dworu były w tak złym stanie iż groziły zawaleniem.  Młodzi zamieszkali tymczasowo w  zabudowaniach folwarku w Suchej.  Wynika z tego że w Suchej były jakieś zabudowania które nadawały się do zamieszkania. Uwzgledniając te informacje należy postawić tezę,  że Szymiszów był posiadłoscia rycerską do które należały pobliskie wsie w tym Sucha. Jeżeli więc zabudowania na dobrach szymiszowskich nie nadawały się  pod koniec XVI wieku do zamieszkania, można przyjąć żę istniejące budowle miały co najmniej 200 lat( taki okres wytrzymywały budowle drewnianne).  Wprawdzie nie ma mowy o budowli kamiennej, jednak jest możliwe że istniała tam murowana wieża mieszkalna, w pobliżu której istniały inne zabudowania.W starych aktach dworu opolskiego ksiecia, w pozycji  Schlesische Kuriositeten,  wymienia sie niejakiego Wacława na Suchej,  marszałka na dworze księcia opolskiego. Jednakże w tym przypadku dobra rycerskie w szymiszowie musiały należec do kogoś innego. Czworoboczny pałac z wewnętrznym dziedzińcem oraz otaczający go malowniczy park w którym dokonano pewnych odkryć archeologicznych podczas budowy schronów przeciwlotniczych. W miejscowości Szymiszów można zanotować wiele nazw miejsc które niejednokrotnie zostały zapomniane. Poniżej zebrane informacje których autorami są mieszkańcy Szymiszowa. Szczególne podziękowania dla pana Romana Dethloffa, Gertrudy Gruszka oraz Karola Mutza.

Tenczinów – dawny folwark gdzie znajdowały się zabudowania gospodarcze  rodu Tenczin. Pracowało tam około 160 osób. Tam też była założona mała szkoła 2 klasowa która powstała około  1700 roku. Górka – miejsce dzisiejszej  zabudowy  terenu obecnej ulicy Ligonia. Prawdopodobnie to tutaj znajdowała się zapomniana osada Grzybowice. Witki – miejsce  obecnie zalesione w dawnych czasach, jeszcze przed pierwszą wojną światową eksploatowane przez wyrobników koszy. Wiklina która tam się rosła w postaci witek dała  poczatek nazwy tego miejsca. Było to ponoć również miejsce wydobywania rudy darniowej. Ameryka -tak nazywano pola należące do dawnych mieszkańców Szymiszowa którzy wyemigrowali do Ameryki na przełomie XIX i XX wieku. Cegielnia – miejsce przy obecnej ulicy Wojska Poilskiego gdzie stoi dom zwany ,, familok,, ( nie mylić z familokiem na Waiennikach) Tom ten zbudowany był z czerwonej cegły , po remoncie w latach 70 XX wieku został otynkowany. Tam to znajdowały się wyrobiska gliny, oraz stawy gdzie również znajdował się mostek z cegły. Budynki– określenie  miejsca gdzie stoją dwa dwupiętrowe domy w których mieszkali pracownicy zatrudnieni w POM Zomek – obiekt wybudowany na przełomie XIX i XX wieku, należący do dyrekcji Cementowni Szymiszów. Był to biurowiec oraz miejsce zamieszkania  dyrektora Heuera owczesnego właściciela zakładów. Chałpki – kompleks  10 małych  jedno kondygnacyjnych, dwuizbowych budynków dla pracowników zakładów cementowo-wapienniczych, założonych na planie prostokąta wokół tak zwangego zomku ( budynku ówczesnej dyrekcji) Familołk – wielorodzinny dwupiętrowy budynek przy ulicy Fabrycznej wkomponowany w plan kompleksu robotniczego na Wapiennikach. Wapienniki – zwane pod nazwą Osiedle Szymiszów dzielnica robotnicza Szymiszowa należąca do kompleksu dawnej fabryki cementu. Prochownia – miejsce na terenie ówczesnego drugiego kamieniołomu eksploatowanego dla potrzeb fabryki cementu i zakładów produkcji wapna. Znajdowała się około 500 metrów od pozostałości mostu nad torami kolejowymi. Prochownia była niewielką podziemną piwnicą umiejscowioną w zboczy wzniesienia, na terenie kamieniołomu. Nazwa wzięła się od  przechowywanego tam prochu strzelniczego, który stosowany był do odstrzałów w tamtejszym kamieniołomie. Cymynciołk –  dawniejszy pierwszy kamieniołom wydobywania kamienia wapiennego służącego do wyrobu cementu. Miejsce to znajdowało się około 10 metrów od budynku zwanego Familołkiem. Zostało zasypane w latach 70 XX wieku odpadami ze sortowni kamienia. Francowe pole – określenie dla kawałka ziemi znajdującego się po prawej stronie w lesie, około  1 km od przejazdu kolejowego w kierunku Kalinowa za niewysokim wałem ziemnym. Nazwa zaporzyczona została od imienia właściciela tego pola Franciszka Waclawczyka, które miało zostać przeznaczone na plac budowy. Prankel – jedna z dzielnic Szymiszowa założona na przełomie XIX-XX wieku jako miejsce zamieszkania pracowników tamtejszych zakładów cementowo-wapienniczych. Nazwa pochodzi od nazwiska współwłaściela tych zakładów pieców kręgowych Prankla.  Dzieki jego inicjatywie powstało małe osiedle złożone z dwuch baraków mieszkalnych, oraz dwóch jednopietrowych budynków z przybudówkami. W pobliżu tego osiedla stały zabudowania tak zwanego gospodarstwa Florka. Florkowa Górka – nazwa topograficzna która swoją  genezę wywodzi od nazwiska właściciela ( użytkownika) gruntów w Szymiszowie Pranklu,  niejakiego Florka. O miejscu tym mówiono również Florkowe.  Florkowa Gorka znajdowała się na areale dzisiejszego składu węgla,  części miejscowości Szymiszów Wieś znanego jako Prankel, tuż  przy torach kolejowych.  Częściowo górka ta została usunięta w latach 70 XX wieku, w zwiazku z budową hali produkcyjnej mieszalni pasz której właścicielem był GS Szymiszó. Nazwa ta związana jest z gospodarstwem rolnym którego zarządcą był wspomniany Florek, pracownik Cementowni Szymiszów. Gospodarstwo to powstało na przełomie wieku XIX i XX. Było ono częścią kompleksu przemysłowego, zakładów cementowo-wapienniczych w Szymiszowie. Rola tego gospodarstwa była ścisle związana z  polityką społeczną ówczesnego właściciela jakim była spółka akcyjna Oberschlesische Zementgeselschaft in Schimischow. Gospodarstwo to dostarczało produktów rolnych dla ówczesnego dyrektora  zakładu jak również dla robotników pracujacych w tym zakładzie. Bratówka –  miesce w szymiszowskim lesie od Prankla w kierunku Kalinowa na pewnym wzniesieniu. Z nazwą tą związana jest pewna legenda mówiąca o nieszczęśliwym wypadku na polowaniu. W lesie tym zginął jeden z dwóch braci którzy polowali na jelenie. Przez przypadek brat zastrzelił z łuku brata. Menclerowe – gospodarstwo rolne należące od kilku pokoleń do rodziny Mencler. Znajduje się ono obok tak zwanego Bukowca. Bukowiec – miejsce to właściwie kojaryzło się z gospodarstwem Menclerów. Jednakże w rzeczywistości jest to remizka oddalona od myłna wodnego w kierunku Szymiszowa. Remizka ta jest pozostałością po pierwszej osadzie zwanej Bukowiec która istniała w tym miejscu do początków XVIII wieku. Kliczowa Góra– inaczej Kliczaberg lub Steibruch albo Hexenberg. Te trzy nazwy posiadają swoją własną historię. Kliczowa Góra, nazwa zaporzyczona została od nazwiska jednego z mieszkańców Szymiszowa niejakiego Kliczy.  Górka była nieużytkiem na które dokonywanao wypasu kóż. Pan Klicza przebywał na tej górce od wiosny do poźnej jesieni pilnując swoich kóz których miał kilkanascie. Do dzisiaj nie jest znane fakty czy nieużytek ten był własnością rodziny Klicza która zasiedziała była w Szymiszowie od wielu pokoleń. Najstarsze określenie Hexenberg pojawia się jeszcze w latach 20- tych XX wieku, w przekazach ustnych miejsowej ludności. Wspominał o tej nazwie pan Piętka ówczesny ogrodnik hrabiów Strahwitzów. Nazwa ta powiązana była z  opowiadaniem że na tym wzniesieniu mieszkały czarownice,  które wykradały niegrzeczne małe dzieci. Musiały one zbierać wszystkie kwiatki porastające to wzgórze, a jesli został tam chociażby jeden kwiatek, czarownice wsadzały niesforne dziecko do głębokiego dołu na szczycie górki do którego następnie wrzucały wszelkiego rodzaju owady. Mrówki, chrząszcze, karaluch, drzdzownice i  inne robactwo. Steinbruch – nazwa określająca to wzgorze, znane dzisiaj jako Kliczaberg wystepowała na mapach z połowy XIX  wieku. Świadczy to o istnieniu w tym miejscu  kamieniołomu z którego wydobywano kamień budowlannym. Można przypuszczać iż kamieniołom ten służył okolicznycm mieszkańcom jako źródło taniego budulca. Zapocie – w Szymiszowie wsi określenie to zastosowane zostało do pól  znajdujących się za płotem gospodarstw wiejskich,   znajdujących się od strony lasu. Dzisiaj Zapłocie jest zabudowane  nowymi domami powstałymi w latach 60 i 70 tych XX wieku. Piołski – część obszaru wsi Szymiszów w kierunku pólnocnym od kościoła. Nazwa prawdopodobnie została zaporzyczona od  charakteru topografi miejsca gdzie zostały wybudowane pierwsze domy lub gospodarstwa. Był to teren piaszczysty i nieurodzajny. Przypuszcza się że powstanie tej części wioski  było efektem osiedlenia tam robotników rolnych pracujących w tamtejszym  majątku. Stara poczta – określenie dlas budynku znajdującego się na ulicy Kościelnej po prawej stronie w kierunku kościoła. W budynku tym znajdowała się urząd pocztowy w okresie międzywojennym. Kuźnia – budynek znajdujący się nad potokiem przy mostku w kierunku Piołsków. Była tam kuźnia wiejska jeszcze w okresie po pierwszej wojnie światowej. Pod lasem – określenie dla domów wybudowanych w latch 60 XX wieku pod lasem w kierunku Kliczowej Góry. Rosenbana – miejsce w lesie  po prawej stronie w kierunku zachodnim od drogi z Szymiszowa  do Rożniątowa. Geneza tej nazwy nie jest do końca znana. Istnieje przypuszczenie związku z pewnym wydarzeniem z XVII wieku jakie miłało mieć miejsce w rodzinie ówczesnego właściela majątku hrabiego Krzydlowskiego.  Krzydlowski miał wysadzić obie strony leśnej drogi różami, jako prezentu dla swojej małzonki Ludmiły. Jako że bardzo ją kochał a jednoczesnie był o nią zazdrosny nie pozwalał jej korzystać z innych dróg jak droga parkowa i lesna. Jego zazdrość była chorobliwa i z tego powdu zmarł. W legendzie tej mowa jest że popełnił  samobójstwo, wieszając się na tej właśnie leśnej drodze. Tak że jego duch straszy niekiedy w pobliskim lesie. Pierwszy przybytek szkolny znajdowała się przy dworze już w poczatkach XVIII wieku. Udzielano tam w zimowe wieczory nauki religii. Pierwszy budynek szkolny z prawdziwego zdarzenia powstał na dzisiejszej ulicy koscielnej jako jednoizbowa szkoła w 1803 roku jako inicjatywa własciciela wsi Jochana Nepomucena von Tenczin patrona tutejszego kościoła oraz Komitetu Szkolnego w które skład wchodzili właściel dominium z Rozniontau, którgo właścicielem  był klasztor w Jemielnic, habia Tenczin, Sołectwo Schimischow, Sołectwo Rosniontau. Nauczaniem i przuczaniem dzieci wiejskich, a szczególnie robotników majątku zajmowano się już w latach 30, XVIII wieku, z inicjatywy hrabiny Mari Józefy von Waldstein. W roku 1889 na osiedlu robotniczym Kolonia , postanowiono wybudować druga szkołe z powodu zwiekszenia się ilości dzieci pracowników zakładów cementowych. Był to jeden z budynków tak zwanych chałpką obok budynku dyrekcji. Przełom wieku XIX i XX wymusił na lokalnych władzach konieczność wybudowania wiekszej szkoły, która posiadała 4 klasy naucznaia. Wybór padł na areał znajdujący się na końcu wsi przy drodze do osiedla robotniczego Kolonia.

Pałac został przebudowany około połowy XVI w., kiedy właścicielem Szymiszowa był Wilhelm von Warlowski. W 1831 roku posiadłość został zakupiona przez rodzinę Strachwitz, której własnością pozostała do 1945 roku. Pałac został rozbudowany w 1912 roku i spalony niedługo później, podczas Powstania Śląskiego w 1921 roku. Ze zniszczeń odbudowany w 1922 roku. Odremontowany, po II wojnie światowej pełnił funkcję szpitala, a od lat siedemdziesiątych XX w. mieści się w nim Dom Pomocy Społecznej. Przylegający do pałacu park powstał przy częściowym wykorzystaniu wcześniejszego, XVIII-wiecznego założenia ogrodowego. W poł. XIX w. założono park krajobrazowy o swobodnej kompozycji, na przełomie XIX i XX w. przekształcony w park o charakterze leśnym. Rozległe zabudowania szymiszowskiego folwarku powstawały w dwóch etapach. Wpisany do rejestru spichlerz jest pozostałością starszej zabudowy, pochodzącej z połowy XIX w., skupionej wokół mniejszego podwórza folwarcznego w pobliżu pałacu. Istniejący do dziś folwark, położony na zachód od pałacu, powstał na początku XIX w.ieku przebudowany ponownie (ok. 1912 r.). Wczesnobarokowy pałac z elementami późnorenesansowymi wzniesiony około połowy XVII w. Zabytek wielokrotnie przebudowywany, w znacznym stopniu pozbawiony cech stylowych. Budynek murowany z kamienia i cegły, potynkowany, dwukondygnacjowy, z drugim piętrem w mansardzie, częściowo podpiwniczony na sklepionych piwnicach. Składa się z czterech prostokątnych, jednotraktowych skrzydeł wzniesionych wokół wewnętrznego dziedzińca. Pierwotnie od strony dziedzińca biegły krużganki, zamurowane prawdopodobnie w XVIII w. Fasada (elewacja zachodnia) dwunastoosiowa z niesymetrycznie umieszczonym tarasem na arkadowych filarach. W skrzydle zachodnim trójdzielna sień, obok której dwubiegowa klatka schodowa. W skrzydle północnym sień przejazdowa. Wygląd elewacji uproszczony, z dekoracją w postaci obramień okiennych i boniowaniem naroży. Na skutek licznych przebudów układ osi w zewnętrznych elewacjach jest nieregularny. Pomieszczenia nakryte sklepieniami kolebkowymi, kolebkowymi z lunetami i kolebkowo-krzyżowymi oraz stropami. W jednym z salonów przetrwał sufit z dekoracją sztukatorską. Zespół pałacowo-parkowo-folwarczny znajduje się przy południowym skraju miejscowości. Pałac murowany jest z kamienia i cegły, na rzucie czworoboku, z wewnętrznym dziedzińcem. Jest podpiwniczony, dwukondygnacyjny, kryty dachem mansardowym, z lukarnami doświetlającymi użytkowe poddasze. Elewacja frontowa jedenastoosiowa, zwrócona w kierunku zachodnim. Przy jej południowej części znajduje się wsparty na filarach taras, pod którym kryje się główne wejście oraz kartusz herbowy z XVIII wieku. Pozostałe elewacje (południowa – 13 osiowa, wschodnia i północna – 10 osiowe) są gładko tynkowane, z pionowym boniowaniem w narożnikach. Prostokątne okna i blendy różnej wielkości obramione są stiukowymi, profilowanymi opaskami. W przyziemiu czworobocznego dziedzińca widoczne są półkoliste arkady krużganka, zachowanego przy wschodnim skrzydle. Układ wnętrz jest jednotraktowy, z korytarzem po stronie dziedzińca. Część pomieszczeń przyziemia przekryta jest sklepieniami kolebkowymi, kolebkowymi z lunetami i kolebkowo-krzyżowymi, nad pozostałymi – sufity, w salonie ze stiukowymi dekoracjami, pozostałe – płaskie. Za głównym wejściem znajduje się obszerna, trójdzielna sień, przy niej – kaplica oraz klatka schodowa prowadząca do sali balowej. Spichlerz folwarczny usytuowany jest kalenicowo do drogi, w pobliżu północno – zachodniego narożnika pałacu. Murowany z kamienia i otynkowany, wzniesiony został na planie wydłużonego prostokąta i nakryty dachem dwuspadowym. Dwukondygnacyjny, z wysokim użytkowym poddaszem doświetlonym od strony ulicy parami wąskich okienek umieszczonych pod okapem. Pozostałe otwory okienne niewielkie, w kształcie zbliżonym do kwadratu. Zachodnia elewacja szczytowa o nieregularnym układzie, z wtórnie wykutym dużym otworem załadunkowym, wschodnia – częściowo przesłonięta współczesną przybudówką. Boczne elewacje pięcioosiowe. Jednoprzestrzenne wnętrze nakryte jest drewnianym stropem. Oba budynki znajdują się na terenie otoczonego murem założenia parkowego, na którego teren prowadzą dwie bramy – północna i południowa, tzw. „ brama smutku”. Określenie to,  powstało jak podaje lokalna legenda, w związku z przypadkami smierci jakie miały miejsce w rodzinie hrabiów Strachwitz w odstępie kilku zaledwie dni. W dniu 10 maja 1936 roku po nieudanej operacji wyrostka robaczkowego w Strzeleckim szpitalu zmarła hrabianka Aghata von Strachwitz. Zaledwie 13 dni po jej sierci zmarł w wieku 68 lat na atak serca, stary schorowany hrabia  Alfred von Strachwitz. Od tego czasu na bramie wjazdowej od strony Rożniatowa zawieszono żelazny łańcuch a bramę pomalowano  na czarno. Przez północno – wschodnią część parku przepływa Potok Rożniątowski zwany również Suszką, pośrodku znajduje się staw, którego lokalizacja ulegała kilkakrotnie przebudowie. Piękny, niestety zaniedbany  około 8,5 hektarowy obszar parku może poszczycić się występowaniem chronionych gatunków drzew i zwierząt (np. storczyk listera jajowata, traszka grzebieniasta), egzotyczna surmia zwyczajna, buki, dęby i wiele innych drzew i krzewów. Opracował Norbert Waclawczyk na podstawie pracy Ewy Kalbarczyk-Klak, NID, OT w Opolu, 18.11.2015 r.

Jubileusz X lecia wystawy szopek Biżonarodzeniowych w Szymiszowie

Nie jest zykłą oczywistością,  aby konkretne działania społeczne mogły trwać nieprzerwanie przez 10 lat, tworzące piękną lokalną tradycję. Są jednak wyjątki od takiej reguły. Na przykład, tradycja Wystaw Szopek Bożonarodzeniowych jaka utrwaliła się w Szymiszowie Osiedle Wapienniki. Trzeba  wielkiej determinacji i umiłowania pracy społecznej, aby wytrwale kontyanuować takie działania bez przerwy przez dziesiątki lat. To dzięki inicjatorowi tego przedsięwzięcia, Panu Romanowi Dethloff, piękna wystawa szopek może być corocznie podziwiana przez mieszkańców Szymiszowa i okolicznych miejscowości.

W tym roku, wystawie tej towarzyszy wiele innych  imprez podkreślających jubileuszowy charakter tego wydarzenia.  Coroczna wystawa szopek wpisała się w tardycyjny kalendarz kulturalny nie tylko samego Szymiszowa, ale całego powiatu strzelceckiego. W tym miejscu należy podziękować Pan Romanowi,  że mimo wielu innych zajęć zawodowych i społęcznych, odnajduje czas aby troszczyć się sprawami organizacji, gromadzenia, zabezpieczenia i naprawy objektów prezentowanych na tej wystawie. Dlatego też pragniemy zarekomendować Pana Romana Dethloff do miana człowieka roku 2021 w powiecie strzeleckim, którego kandydaturę  proponujemy zgłosić  do kapituły Nagrody ,, Laur Ziemi Strzeleckiej,,

Krótka charakterystyka tej nietuzinkowej postaci. Roman Dethlof jest aktywny na niwie regionalnej kultury od wielu lat, a konkretne są jego poczynania w życiu publicznym i kulturalnym Szymiszowa.  Mimo tego nie doceniono jego osoby w corocznym wyborze do ,, Lauru Ziemi Strzeleckiej,,  Energicznie walczył o należne miejsce placówek kulturalnych i inicjatyw społecznych w nowej rzeczywistości społecznej ostatnich 20 lat. Jego aktywność została zauważona w  na wielu płaszczyznach działanośc i społeczne j.  Dzięki jego inicjatywie rozpoczęto w Szymiszowie organizację cyklicznych   wystaw szopek Bożonarodzeniowych. Współainicjował społeczny ruch na rzecz franciszkańskiego zakonu świeckiego gdzie  ponad osiem lat przewodził  w Suchej . Ta cenna inicjatywa zaowocowała wieloma spotkaniami i imprezami związanymi z działalnością ruchu katolickiego. Jego bezinteresowana działalność społeczna  w zakresie  opieki nad przydrożnymi kapliczkami i krzyżami, które pieczołowicie nieodpłatnie restauruje,  uratowała od zniszczenia  wiele obiektów sakralnych. Wykonał wiele rzeźb i obrazów o tematyce religijnej.   Organizator lokalnych wystaw , zbieracz artefaktów historycznych związanych z Szymiszowem i okolicznymi miejscowościami. Jego wiedza historyczna na tematy związane z powiatem strzeleckim została wykorzystana w wielu opracowanioach i publikacjach badaczy historii ziemi strzeleckiej.  Zna tajemnice wielu wydarzeń jakie miały miejsce nie tyko w Szymiszowie ale również w innych miejscowościach ziemi strzeleckiej. Jest również członkiem Polskiej Wspólnoty Heraldycznej zajmujacej się fundacją herbów mieszczańskich, jako nowej tradycji rodzinnej w Polsce. Herby te rejestrowane sa w herbarzu Polskiej Rol Herbowej www.novaheroldia.net Roman Dethloff – nasz lokalny twórca ludowy- malarz, rzeźbiarz, urodził się 03. 04.1962 w Strzelcach Op. Ukończył szkołę podstawową w Suchej, później uczęszczał do Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Strzelcach Op. którą ukończył egzaminem na mistrza malarza. Niedawno  obchodził piękny jubileusz 40-lecia twórczości ludowej. Od roku 1977 z pasją rzeźbi, maluje oraz odnawia przydrożne kapliczki, krzyże, pomniki i figury sakralne. Aktywnie włącza się w ratowanie zabytków naszego regionu oraz zbiera dla przyszłych pokoleń materiały, dokumenty, stare fotografie, legendy i opowiadania o zwyczajach związanych z naszą lokalną historią. Jest członkiem Polskiej Roli Heraldycznej „Nova Heraldia” z siedzibą w Jeleniej Górze. Społecznie angażuje się w życie naszej miejscowości, wspomaga działania rady sołeckiej Szymiszowa – Osiedle oraz rady parafialnej przy kościele pw. Ducha Świętego w Szymiszowie. Człowiek o wielu talentach, wielkim sercu, na którego kreatywność i pomoc zawsze można liczyć. Pan Roman Dethloff większość swojego życia poświęcił działalności artystycznej społeczności lokalnej, na ogół wiejskiej. Strzelczanin z urodzenia. Jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych artystów naszej „małej ojczyzny”. Laureat licznych nagród. Brał udział w licznych wystawach zorganizowanych m.in. we Muzeum Wsi Opolskiej w Bierkowicach, Strzeleckim Ośrodku Kultury, Tułowickim Domu Kultury, Powiatowym Centrum Kultury w Strzelcach Opolskich czy Parafii św. Wawrzyńca w Strzelcach Opolskich. Był pomysłodawcą oraz jest współorganizatorem kolejnych edycji Wystawy Szopek Bożonarodzeniowych oraz Ozdób Świątecznych, mających miejsce w miejscowości Szymiszów w okresie Świąt Bożego Narodzenia. Brał udział w konkursie na herb Powiatu Strzeleckiego. Twórca projektu herbu i loga dla sołectwa Szymiszów Osiedle.   Prosimy wszystkich mieszkańców o poparcie tej kandydatury głosując własnie na Romana Dethloff.